Tariq Ali
Η εξημέρωση της τσιρίδας
Η παιδική τσιρίδα ως χαρωπή έκπληξη -όταν με έβρισκαν στο κρυφτό πατούσα την καλύτερη μου-, ως έκφραση των ορίων στη σωματική επαφή -σε χαχανίζοντα γαργαλιτά-, ως έκφραση της επιθυμίας -για κάποιο ανθυγιεινό αλλά παντανόστιμο φαγάκι- είτε του πόνου οποιασδήποτε βαρύτητας.
Μέχρι να ενηλικιωθούμε, εκπαιδευτήκαμε, μάθαμε πως πρέπει να κρύβουμε την χαρωπή μας έκπληξη, να συγκρατούμε την έκρηξη όταν παραβιάζονται τα σωματικά μας σύνορα, να αποδεχόμαστε την πείνα για τον ευχάριστο, να χωνεύουμε -μη τυχόν και ξεράσουμε- τα φλεγόμενα εσώψυχα μας. Μία τόσο αυθόρμητη συμπεριφορά εξημερώθηκε στην ησυχία. Έγινε κατοικίδιο: πρέπει να κατοικεί αποκλειστικά στον ίδιον μας τον εαυτόν.
Δεν κάνει να προβαλλόμαστε τόσο. Η αυτοπροβολή μας, ο θόρυβος της ύπαρξης μας, επιτρέπεται να προέρχεται μόνο από εξαργυρώσιμα με χρήμα πράγματα. Από τα ρούχα μας, για παράδειγμα, από το κινητό μας, από τα ταξιδιωτικά μας εισιτήρια, από το μαγαζί που μας περιβάλλει, από τα έπιπλα μας… Επομένως, δεν έχουμε όλοι δικαίωμα στο θόρυβο. Και λόγω του ότι μία μειοψηφία έχει αυτό το προνόμιο, εκπέμπεται γύρω της ο φθόνος. Ακόμη, ωστόσο, και για αυτούς που λόγω πνευματικής διαύγειας καταπίνουν τα σάλια τους μπροστά στα άχρηστα υλικά, η βία ξεχειλίζει. Η βία της γαμημένης ανισότητας. Αυτή η βία που, μυημένη στον κανόνα της ησυχίας, μαγειρεύεται χωρίς να το παίρνουμε χαμπάρι, πίσω από γυάλινες πόρτες σε φρεσκοβαμμένα φυλασσόμενα κτήρια. Όχι, η κατσαρόλα δεν είναι απόρρητη, διασημότατη είναι. Όλοι βλέπουν τους Υπουργούς και τα λόγκο των εταιριών, άλλωστε αυτοδιαφημίζονται κιόλας -το δικαίωμα των λίγων στο θόρυβο που λέγαμε.
Και μια ωραία πρωία, η γαμημένη ησυχία σκάει στη μάπα σου ως ο βιαιότερος θόρυβος.
Tax Fraud 101
During the greater part of the twentieth century, it was possible to transport huge amounts of wealth across borders easily, by traveling with one’s “pay to bearer” securities. This is no longer true today, be- cause securities aren’t tangible objects: they now exist only in electronic form. So to shelter one’s money, in lieu of moving suitcases filled with bank notes across borders, the common solution is electronic transfer to offshore accounts.
Let’s look at a fictitious example. Michael is CEO of the US company Michael & Co., a firm with 800 employees of which he is the single stock- holder. To send, say, $10 million to Switzerland, Michael proceeds in three stages. First, he creates an anonymous shell company incorporated, for example, in the Cayman Islands, where regulations on disclosure of company owners are very limited.* He then opens an account in Geneva under the shell company’s name, which takes all of a few hours. Finally, Michael & Co. buys fictitious services from the Cayman shell company (consulting, for example), and, to pay for these services, sends money to the shell company’s Swiss account. The transaction generates a paper trail that appears legitimate, and in some cases it actually is. Because companies carry out millions of transfers to Switzerland and other large offshore centers every day—and it is impossible to identify in real time those that are legal (for example, sums paid to true exporters) and those that are not (money evading taxes)—the transaction from Michael & Co. to the shell company’s Swiss bank account is unlikely to trigger any money- laundering alarms at the banks.
And Michael wins twice. By paying for fictitious consulting, he first reduces the taxable profits of Michael & Co., and thus the amount of cor- porate income tax he must pay in the United States. Then, once the money
has arrived in Switzerland, it is invested in global financial markets and generates income—dividends, interest, capital gains. The IRS can tax that income only if Michael self-reports it or if the Swiss bank informs the US authorities. Otherwise, Michael can evade US federal income tax as well.
century European banks developed a new activity: wealth management.The basic service consisted of providing a secure vault in which depositors could place their stocks and bonds. The bank then took responsibility for collecting the dividends and interest generated by these securities. Once reserved for the richest individuals, in the interwar period these services became accessible to any aspiring capitalist. Swiss banks were present in this marketplace. But—an essential point—they offered an additional service: the possibility of committing tax fraud.The depositors who entrusted their assets to them could avoid declaring the interest and dividends they earned without the risk of being caught, because there was no communication between the Swiss establishments and other countries.
If Michael wants to use the money, he has two possibilities. For small amounts, he can simply go to an ATM. But for large amounts, he has to be more clever. The most popular technique is what’s called “Lombard credit”: Michael takes out a loan with the US branch of his Swiss bank, using the money held in Geneva as collateral. So the money stays in Switzerland, still invested in stocks and bonds, while it is also spent in the United States, to buy, for example, a painting by a famous artist or a condominium in Florida.
In sum, the IRS is cheated out of millions—all the taxes owed over time on the income generated by the wealth hidden in Geneva—and Michael can secretly spend his hidden money however he likes.
* Although the Cayman Islands appear often in these kinds of stories, there is evidence that it is even easier to form anonymous companies in Delaware and many OECD countries. See Michael Findley, Daniel Nielson, and Jason Sharman, “Global Shell Games: Testing Money Launderers’ and Terrorist Fi- nanciers’ Access to Shell Companies,” working paper, Centre for Governance and Public Policy, Griffith University, 2012.
Gabriel Zucman, The Hidden Wealth of Nations (2015), the University of Chicago Press
Η πατριαρχία δεν υφίσταται
Επίλογος
Η στρατηγική του «διαίρει και βασίλευε» ήταν από την αρχαιότητα ένας εκ των προσφορότερων τρόπων για να περιφρουρούν οι στρατιωτικοί και πολιτικοί ηγέτες την εξουσία τους. Ο διαχωρισμός σε μικρότερες ομάδες δημιουργεί καχυποψία, δυσχεραίνει το σχηματισμό συμμαχιών, επομένως η εμπιστοσύνη τους αντί να στρέφεται δίπλα, προς τις άλλες ομάδες ή άτομα, μετατοπίζεται προς τα πάνω, στους κυρίαρχους. Πρόκειται για μια τόσο επιτυχημένη τακτική που χρησιμοποιήθηκε με σαρωτικές επιπτώσεις σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας και σε ολόκληρο τον κόσμο, από τον Ιούλιο Καίσαρα στην αρχαία Ρώμη μέχρι τους Βρετανούς αποικιοκράτες στην Ασία και την Αφρική. Σήμερα, χρησιμοποιείται από εθνικιστές ηγέτες, που σπέρνουν φόβο γύρω από τη μετανάστευση και τις μειονότητες.
Η διάσπαση είναι, μεταξύ άλλων, αυτή που δίνει στην πατριαρχία την δύναμη της. Η ζημιά που προκαλείται από την έμφυλη καταπίεση δεν είναι μόνο οικονομική ή σωματική – είναι συναισθηματική και ψυχολογική. Η αποξένωση των θυγατέρων από τους γονείς τους, η συναισθηματική απομάκρυνση των συζύγων και η δαιμονοποίηση όσων δεν συμμορφώνονται με τα στενά πρότυπα των φύλων, έχει ως αποτέλεσμα να καλλιεργείται ο φόβος και το μίσος για τους ίδιους τους ανθρώπους στους οποίους βρίσκουμε υποστήριξη και παρηγοριά. Γνωρίζουμε ότι μπορούμε να αγαπήσουμε και να εμπιστευτούμε τους ανθρώπους γύρω μας – η επιβίωσή μας ως κοινωνικό είδος εξαρτήθηκε από αυτό – όμως αυτή η αποσκοπούσα στον έλεγχο διαίρεση των ανθρώπων, ενορχηστρώνεται για να μας κάνει να πιστεύουμε ότι αυτό είναι αδύνατο. Έχει σαμποτάρει τις πιο στενές μας σχέσεις.
Ο πατριαρχικός έλεγχος δεν διαφέρει, κατά μία έννοια, από οποιονδήποτε άλλο. Αυτό που τον διαφοροποιεί είναι ότι λειτουργεί και στο επίπεδο της οικογένειας. Η μακιαβελική του δύναμη έγκειται στο γεγονός ότι μετατρέπει τους πιο κοντινούς μας ανθρώπους σε εχθρούς, με έναν τόσο ύπουλο τρόπο, ώστε το θεωρούμε ως κάτι αναμενόμενο. Η εξέλιξη αυτής της στρατηγικής ανιχνεύεται στις πρακτικές της πατρογραμμικότητας και της πατροτοπικότητας, που απαιτούσαν να χωρίζονται οι γυναίκες από την παιδική τους ηλικία από τους συγγενείς τους, καθώς και στη βαναυσότητα της αιχμαλωσίας που οδηγούσε στην απανθρωποποίηση. Βλέπουμε ότι αυτές οι πρακτικές του αποχωρισμού και του ελέγχου συνδέονται με σημερινούς νόμους και πεποιθήσεις.
Αλλά δεν μπορούμε να εικάσουμε ότι αυτό ίσχυε σε όλο τον κόσμο. Τίποτα από όλα αυτά δεν έγινε αυτόματα. Σε ορισμένες περιοχές, τα πατριαρχικά συστήματα είναι χιλιάδων ετών. Σε άλλες, έχουν καθιερωθεί, ή σε ορισμένες περιπτώσεις επανήλθαν, μόλις λίγους αιώνες πριν.
Η πατριαρχία ως ενιαίο φαινόμενο δεν υφίσταται, λοιπόν, πραγματικά. Αντίθετα, υπάρχουν για την ακρίβεια πολλαπλές πατριαρχίες, οι οποίες διαμορφώνονται από κλωστές που υφαίνονται διακριτικά σε διαφορετικούς πολιτισμούς και εξαρτώνται από τις τοπικές δομές εξουσίας και τα ισχύοντα συστήματα ανισότητας. Η ανθρώπινη κατηγοριοποίηση και οι έμφυλοι νόμοι θεσμοθετήθηκαν από τα κράτη. Η δουλεία επηρέασε τον πατροτοπικό γάμο. Οι αυτοκρατορίες εξήγαγαν την έμφυλη καταπίεση σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ο καπιταλισμός επιδείνωσε τις ανισότητες μεταξύ των φύλων και οι θρησκείες και οι παραδόσεις εξακολουθούν να χειραγωγούνται για να προσδώσουν ψυχολογική ισχύ στην έννοια της ανδρικής κυριαρχίας. Καινούρια νήματα διαπερνούν τις κοινωνικές μας κατασκευές, ακόμη και τώρα. Αν θέλουμε να οικοδομήσουμε έναν πραγματικά δίκαιο κόσμο, πρέπει όλα να ξηλωθούν. Είναι αδύνατο να διαχωρίσουμε την έμφυλη καταπίεση από τις υπόλοιπες μορφές καταπίεσης.
Μπροστά σε ένα τόσο μνημειώδες έργο, ο αγώνας για ισότητα μπορεί να μοιάζει με πόλεμο φθοράς. Εγώ η ίδια έχω μιλήσει σε πολυεθνικές εταιρείες και εταιρικά συνέδρια σε γυναίκες που ζητούν να μάθουν πώς μπορούν να ανέβουν στην ιεραρχία σε σεξιστικά εργασιακά περιβάλλοντα, τη στιγμή που αγνοούν την ύπαρξη των γυναικών με μισθούς εξαθλίωσης, εκείνων που καθαρίζουν τα γραφεία τους όταν φεύγουν. Ακόμα δεν έχουμε εφεύρει πολιτικά συστήματα που θα φροντίζουν για τις ανάγκες του ατόμου περισσότερο από τις απαιτήσεις του κράτους, που θα μας προστατεύουν από τα χτυπήματα αυτού του κόσμου. Ακόμα και όταν οι νόμοι μας γίνουν όσο πιο δίκαιοι γίνεται, όταν, ξεπερνώντας τα έμφυλα στερεότυπα, έχουμε αποδεχθεί όλους τους ανθρώπους όπως είναι, όταν οι γλώσσες και οι πολιτισμοί μας αντανακλούν αξίες ισότητας, ούτε τότε θα έχουν εκλείψει εκείνοι που προσπαθούν να εξουσιάσουν άλλα άτομα με κάποιο νέο τρόπο.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας για αυτό το βιβλίο, ωστόσο, συνάντησα και διάβασα το έργο ανθρώπων που έχουν αφιερώσει την καριέρα τους στον αγώνα για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την ελευθερία, που οραματίζονται τελείως διαφορετικούς κόσμους στους οποίους κανείς δεν εξουσιάζει κανέναν. Όπως όλοι ανεξαιρέτως δεν ανεχόμαστε την αδικία εις βάρος μας, έτσι αντίστοιχα οι περισσότεροι εξ ημών αισθανόμαστε άβολα όταν τρίτα άτομα αντιμετωπίζονται άδικα – συμπεριλαμβανομένων ξένων που δεν έχουμε συναντήσει ποτέ. Μοιραζόμαστε τον πόνο τους. Νιώθουμε την ανάγκη να βοηθήσουμε. Βαθιά μέσα μας έχουμε την επιθυμία να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε, και να επεκτείνουμε αυτή την αγάπη πέρα από τους στενό μας περιβάλλον. Ως επιστημονική συγγραφέας περνάω τον περισσότερο χρόνο μου αναλογιζόμενη την ανθρώπινη φύση και θεωρώ ότι αυτό είναι το πιο αξιοθαύμαστο στοιχείο μας.
Αν θέλουμε να αποκαταστήσουμε τη ζημιά που προκλήθηκε από την ριζωμένη εδώ και αιώνες πατριαρχική εξουσία, ο μόνος τρόπος είναι να καλλιεργήσουμε την ανθρωπιά που είναι κοινή σε όλους μας – αυτό το κομμάτι μας που καταφέρνει να αγαπάει, ακόμα και όταν υπάρχουν κάποιοι που επιδιώκουν τη διάσπαση και την εξουσία. Κάποιοι θα πουν ότι η καταπίεση είναι στη φύση μας. Θα πουν ότι οι άνθρωποι είναι εγγενώς εγωιστές και βίαιοι, ότι ολόκληρες κατηγορίες ανθρώπων είναι εκ φύσεως κυρίαρχες ή υποδεέστερες. Και έρχομαι να ρωτήσω: θα νοιαζόμασταν, άραγε, τόσο πολύ ο ένας για τον άλλον, αν αυτό ήταν αλήθεια;
Angela Saini, Η Πατριαρχία (2024), εκδόσεις Σάλτο
Αίμα και νερό σε κομμένο δέντρο
Οικογένεια για μένα είναι… Ουφ. Θα κλείσω τα μάτια και θα σας πω ό,τι μυρίσω. Λοιπόν… οικογένεια είναι… αυτό που σε πρωτοαγγίζει και κλαις προκαταβολικά ποτάμια – λες και διαισθάνεσαι ότι, επειδή ξαπλώνει μια γαρίδα στα μπούτια σου, θα σου απαγορεύεται να κλαις στο μέλλον.
Οικογένεια είναι “συγχαρητήρια” με φτηνά πτυχία υποκριτικής και “να σας ζήσει” με φτυσίματα στο χωρίς αντισώματα αφράτο σακί σου από όλες τις γενιές που έσκαψαν μεθοδικά και ανάλαφρα τον λάκκο σου για τις επόμενες δεκαετίες.
Οικογένεια είναι η αιτία και ο εκτελεστής των εξαρτήσεων σου – κάτι σαν τους μπάτσους με τα ναρκωτικά.
Οικογένεια είναι “που ήσουν ρε μαλακισμένο” και 17 αναπάντητες στο υπουργείο εξωτερικών, στη ΝΑSA, στην αντιτρομοκρατική και στη Νικολούλη, Κυριακή μισή ώρα πριν τα μεσάνυχτα.
Οικογένεια είναι “μη κάνεις σαν κοριτσάκι” όταν το ξεχειλίζον από ενέργεια σώμα σου σπάει τις αλυσίδες των έμφυλων νόμων. Ναι, τις σπάει τόσο εύκολα, θυμίζοντας ότι δεν είναι παρά πολιτικά κατασκευάσματα. Τόσο εύκολα που οι πολιτικοί υπήκοοι τρομάζουν από τη δύναμη του. Τη δύναμη της παιδικότητας. Η παιδικότητα συνεπάγεται πολιτική ανυπακοή. Γι’ αυτό πρέπει να καταστραφεί από τους νομιμόφρονες.
Οικογένεια είναι “καλό παιδί ο Γιωργάκης ε;” για τον μπούλη με το μπουρζουά χτένισμα που χθες σου αρωμάτιζε το παπούτσι στη χέστρα.
Οικογένεια είναι φέρετρα και υποχρεωτικά φιλιά από ανθρώπους με τους οποίους δεν έχεις συναναστραφεί πάνω από δεκατέσσερα λεπτά το Πάσχα, τα Χριστούγεννα και της Παναγιάς αθροιστικά επί 10 χρόνια.
Οικογένεια είναι σωφρονιστικές σφαλιάρες “για το καλό σου”.
Οικογένεια είναι “όλο θα το φας, τα παιδάκια στην Αφρική δεν έχουν να φάνε”. Οικογένεια είναι αδιαμφισβήτητη κυβέρνηση, σαν της Ηρώδου Αττικού 19.
Οικογένεια είναι “κανόνισε να τρέχουμε στα νοσοκομεία πάλι”, “κάτσε καλά”, “να είσαι κύριος”, “μην κάνεις σαν χαζό”.
Οικογένεια είναι ο προσωπικός τραπεζίτης, νταβατζής, μάνατζερ, διατροφολόγος, διδάσκαλος, αρχιτέκτονας και συνοριοφύλακας της ύπαρξης σου.
Οικογένεια είναι η κατάταξη στην ταξική πυραμίδα.
Οικογένεια είναι ατελείωτες βαρετές ώρες στο πολυτελές κτήριο με άντρες σε μαύρα φουστάνια να τραγουδάνε αλαμπουρνέζικα.
Οικογένεια είναι ομοφοβικές μπότες στο στήθος μέχρι να αποστηθίσεις τον Αντρικό Κώδικα.
Οικογένεια είναι ο μονοπωλητής της αληθινής χριστιανοσύνης και “τσακίσου για μπάνιο, σαν γυφτάκι είσαι”.
Οικογένεια είναι παρκάρισμα σε κατασκηνώσεις.
Οικογένεια είναι ο Μεγάλος Αδερφός σου.
Οικογένεια είναι “γιατί έτσι… είσαι μικρός, δε μπορείς να καταλάβεις”.
Οικογένεια είναι επιβαλλόμενη συγκατοίκηση και ανύπαρκτες αγκαλιές.
Οικογένεια είναι τρανταγμένοι μεντεσέδες και πυγμαχία σε λευκούς σάκους από τσιμέντο.
Οικογένεια είναι “για να μυρίσω τα χέρια σου”.
Οικογένεια είναι 70 ουσίες που προκαλούν καρκίνο.
Οικογένεια είναι οι πελάτες του κάθε 4 χρόνια γυαλιστερού σωτήρα.
Οικογένεια είναι το στρατιωτάκι στη σκακιέρα του κράτους.
Οικογένεια είναι ένα νεφρό σε συνεδρίες.
Οικογένεια είναι “σκάσε”.
Οικογένεια είναι κατουρημένα σεντόνια.
Οικογένεια είναι ο απλήρωτος οικοδόμος του φόβου.
Οικογένεια είναι λουρί από ανθρώπινο δέρμα.
Οικογένεια είναι μουγκές σκέψεις.
Οικογένεια είναι εφιάλτες και όνειρα στα όνειρα.
Οικογένεια είναι το μίνι βασίλειο “του άντρα του σπιτιού”
Οικογένεια είναι παλάμες σε τραπέζια.
Οικογένεια είναι βλέμματα με ξεχαρβαλωμένα συναισθήματα.
Οικογένεια είναι ντροπή και υπερηφάνεια και προκατάληψη.
Οικογένεια είναι καθρέφτης και ο ύψιστος κριτικός αυτοεικόνας.
Οικογένεια είναι βλάβη ανεπανόρθωτη. Ζωγραφιά δίχως κλικ για ακύρωση. Κόκκινο και διάφανο μελάνι σε λευκό χαρτί. Μια ζωή ολόκληρη. Από τις πολλές παράλληλες που ζούμε. Και αν ο θεϊκός νόμος επιφυλάσσει την αντιγραφή και την επικόλληση της βίας της πάνω στο λευκό των επόμενων στη σειρά ξερατών της Φάτα Μοργκάνα, τότε… θα τα βάλω με τη θεά, μετά από ένα Ντεπόν του Ελεύθερου Πνεύματος:
Ψυχοθεραπεύσου πριν γίνεις γονιός
μπας κι ο πλανήτης αλλάξει
γιατί στρίβαμε μπάφους στην τάξη
με διαταραχές στα δεκάξι
Η οικογένεια είναι η θεά. Από αυτήν ξεκινάν όλα και δι’ αυτής προχωρούν. Ποιος ξέρει, ίσως κάποτε γίνουμε οι ίδιοι θεοί ή θεές του εαυτού μας. Ζαρατούστρα. Ίσως κάποτε καταργήσουμε τις εξαναγκαστικές σχέσεις. Ίσως αποποιηθούμε την κληρονομιά της εκδικητικότητας. Ίσως κάποτε ελευθερωθούμε από την κτητικότητα. Οι περισσότερες ανθρώπινες σχέσεις αντικατοπτρίζουν κάποιο βαθμό ιδιοκτησίας ενός ατόμου επί ενός άλλου, λέει ο Ορλάντο Πάτερσον, ναι αυτός ο Τζαμαϊκανός που γράφει και γράφει για τη σκλαβιά.
Αλλά είτε κοιτάξουμε πίσω… σε κάποιο Τσαταλχογιούκ, όπου όσοι ζούσαν κάτω από την ίδια στέγη δεν ήταν απαραίτητα συγγενείς μεταξύ τους. (…) ολόκληρη η κοινότητα ήταν μια μεγάλη οικογένεια, όπου όλα τα παιδιά μπερδεύονταν μεταξύ τους.[1] Είτε, αν μας έχουν απομείνει σφαίρες για εκείνο το παιδικό όπλο, τη φαντασία, σημαδέψουμε μπροστά… θα δούμε την παλάμη της Δυνατότητας να κουνιέται σαν μετρονόμος αριστερά-δεξιά. Τικ. Τακ.
[1] Angela Saini, Η Πατριαρχία (2024), εκδόσεις Σάλτο
Αλφαβητάρι εξαπάτησης
Στους τσιμεντένιους και στους διαδικτυακούς δρόμους της χώρας -και όχι μόνο- λέγεται ότι αυτή είναι η πρώτη γενοκτονία στην ιστορία που εκτυλίσσεται ζωντανά στις οθόνες μας. Ότι αυτή τη φορά, η ιστορία δε θα γραφτεί από τους θύτες, από τους ισχυρούς, όπως συνηθίζεται πριν πακεταριστεί και βαφτιστεί «επίσημη γνώση», δηλαδή έγκυρη και άρα η μόνη αληθής.
Παρά τις αδιάκοπες προσπάθειες[1] [2]της εταιρίας του τέταρτου πιο πλούσιου ανθρώπου στον κόσμο[3], τα κοινωνικά δίκτυα, έχουν κάνει τεράστια ζημιά στο Ισραήλ. Το κάλεσμα για «ηλεκτρονική πολιτική ανυπακοή» αναβάθμισε το ίντερνετ από απλό μέσο επικοινωνίας, σε χώρο κοινωνικοπολιτικής αναταραχής[4], φιλοδοξώντας μια ενοχλητική διακοπή της ήσυχης κανονικότητας. Μολονότι υπάρχουν για να εξασφαλίζουν ότι θα καταναλώνουμε, ότι θα σπαταλάμε όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο αποβλακωμένοι, σκρολάροντας, η εμετική μετάδοση -ή η μη μετάδοση- των εγκλημάτων στην ιστορική Παλαιστίνη από τα συστημικά ΜΜΕ, τους μονοπωλητές της αλήθειας (μιας και οι μη ειδικοί, μας λένε, είναι επιρρεπείς στα fake news και άρα καλύτερα να μην μπλέκονται στη δουλειά τους), ανάγκασε καθημερινούς ανθρώπους να γίνουν πομποί προκειμένου να σερβίρουν την θαμμένη πληροφορία -συμπαρατασσόμενοι με την αξιοπρεπή ανεξάρτητη δημοσιογραφία. Από τα «αποκεφαλισμένα μωρά» μέχρι τις «ξεκοιλιασμένες εγκύους», η προπαγάνδα και η παραπληροφόρηση[5] έχει φτάσει σε επίπεδο αηδίας. Πάμε να δούμε, λοιπόν, τη μαγική συνταγή που έκανε ένα – όλο και μικρότερο – μέρος του κόσμου να συμμερίζεται τα λόγια ενός υπουργού του Ισραήλ: Διέταξα την πλήρη πολιορκία της λωρίδας της Γάζας. Ούτε ενέργεια, ούτε φαγητό, ούτε φυσικό αέριο, όλα είναι κλειστά. Πολεμάμε ανθρωπόμορφα ζώα και δρούμε αναλόγως.
Ήδη από τον πρώτο μήνα, το the Column[6] ξεσκέπαζε την προκατειλημμένη πένα των μεγάλων, «έγκυρων» ΜΜΕ. Τον Απρίλη, το Intercept[7], έχοντας προηγουμένως χαρτογραφήσει την ηθική χρεοκοπία των τελευταίων[8], αποκάλυψε το περιεχόμενο του «ραβασακίου» που καθοδηγεί την πένα των δημοσιογράφων του κολοσσού New York Times. Στην λογοκρισία υπόκεινται οι λέξεις “γενοκτονία”, “εθνοκάθαρση” και οι φράσεις “κατεχόμενες περιοχές” και “προσφυγικοί καταυλισμοί”. Το έγγραφο παραδίδεται από τους προϊσταμένους ως σχεδιάγραμμα “για να παραμείνεις αντικειμενικός σύμφωνα με τις αρχές της δημοσιογραφίας”, αλλά οι εργαζόμενοι αντιλαμβάνονται ότι προασπίζεται το αφήγημα του Ισραήλ. Η χρήση της λέξης “Παλαιστίνη” απαγορεύεται “εκτός πολύ σπάνιων περιπτώσεων”. Απεναντίας, η λέξη Ισραήλ και οι ομόρριζες του, γεμίζουν τις οθόνες μας: Ο κόσμος πρέπει να πιστεύει ότι υπάρχει ένας πόλεμος ανάμεσα σε ανθρώπους σαν εμάς -της Δύσης, λευκούς, πολιτισμένους, της ελεύθερης αγοράς, δημοκρατικούς- και σε τρομοκράτες (“Israel-Hamas war”). Το ραβασάκι, ασφαλώς, παροτρύνει τους δημοσιογράφους να χρησιμοποιούν τη λέξη “τρομοκράτες” για την 7 Οκτώβρη και να αποφεύγεται η χρήση της λέξης μαχητής (fighters, militants). Επίσης, ενώ οι αναφορές σε θανάτους Ισραηλινών γίνεται με τη Χαμάς πάντα ως Υποκείμενο, οι αναφορές σε θανάτους Παλαιστίνιων -όταν γίνονται- γίνονται σχεδόν αποκλειστικά σε παθητική φωνή, χωρίς ποιητικό αίτιο. Τα ρήματα και τα επίθετα επιλέγονται, επίσης, προσεκτικά με κριτήριο την εθνικότητα των θυμάτων. Έτσι, τους Ισραηλινούς “τους σκοτώνει” η Χαμάς, ενώ οι Παλαιστίνιοι “χάνουν τη ζωή τους”. Το Νοέμβρη του 2023 άλλη έρευνα του Intercept είχε καταλήξει στο ότι λέξεις όπως “σφαγή” χρησιμοποιούνταν σχεδόν αποκλειστικά για τους σκοτωμένους από Παλαιστίνιους Ισραηλινούς και όχι το αντίστροφο. Εκτός αυτών, συμπληρώνω, σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση, οι νεκροί Ισραηλινοί έχουν πρόσωπο, όνειρα, οικογένειες, παρελθόν. Αντιθέτως, οι νεκροί Παλαιστίνιοι έχουν μόνο… νούμερο.
Πριν λίγες μέρες, επιστολή[9] προς τον διευθυντή του BBC, υπογεγραμμένη από τουλάχιστον εκατό εργαζομένους του μέσου, καταγγέλλει ότι το τελευταίο δεν παρέχει «με συνέπεια δίκαιη, ακριβή και στηριγμένη σε στοιχεία δημοσιογραφία όσον αφορά την κάλυψη των γεγονότων στη Γάζα». Και συνεχίζει ζητώντας τα εξής: να επαναλαμβάνεται ότι το Ισραήλ απαγορεύει σε δημοσιογράφους να μπουν στη Γάζα, να είναι ξεκάθαρο στους τίτλους όταν το Ισραήλ είναι ο θύτης, να περιλαμβάνεται συστηματικά το ιστορικό υπόβαθρο που προηγείται του Οκτώβρη του 2023 και να αμφισβητούνται έντονα οι ισχυρισμοί των εκπρόσωποι της κυβέρνησης και του στρατού στις συνεντεύξεις. Η σύνοψη της επιστολής μπορεί να γίνει με τη φράση «ξεπλένετε το Ισραήλ».
Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι τα εν λόγω ευρήματα αντιπροσωπεύουν και την Ελλάδα των δολοφονημένων δημοσιογράφων, των υπό κρατική παρακολούθηση δημοσιογράφων, των χαϊδεμένων με γκλοπ και ποινικές διώξεις δημοσιογράφων, των SLAPP, των φιλοτεχνημένων στο Μέγαρο Μαξίμου non-papers[10] και των εξαγορασμένων από την διαπλεκόμενη κυβέρνηση μίντια. Στη χώρα του ανελεύθερου τύπου -χάσταγκ 108[11]– είδαμε πώς σε μία έκτακτη συγκυρία όπου η πολεμική εμπλοκή πρέπει να δικαιολογηθεί στα μάτια των φορολογουμένων ψηφοφόρων, η καθημερινή ενημέρωση δεν είναι παρά «βιασμός της πραγματικότητας»[12].
Το «δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα» – όπως μας θυμίζει διαρκώς ο αυτοανακηρυχθείς φίλος του, ο Κ. Μητσοτάκης – θεωρείται δεδομένο στη δημόσια συζήτηση και ο προβληματισμός έγκειται στο αν «το παράκανε» ή όχι. Για να φτάσεις σε αυτό το συμπέρασμα πρέπει να προσπεράσεις πολλούς νομικούς κανόνες. Αρχικά, το ότι η κατοχή ξένης χώρας συνιστά επίθεση. Και, μάλιστα, παραβιάζει τον πυρήνα των αρχών στις οποίες είναι θεμελιωμένος ο ΟΗΕ, που είναι ο σεβασμός της εδαφικής κυριαρχίας και ακεραιότητας, το δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση, οι αρχές της ειρηνικής συνύπαρξης, της καλής γειτονίας και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών. Δεν μπορεί επομένως να γίνει λόγος για αυτοάμυνα. Για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων, όταν μάχονταν ενάντια στις ανταρτικές δυνάμεις της Ελλάδας ή άλλων κατεχόμενων χωρών, δεν ήταν αυτοάμυνα. Ούτε οι επιχειρήσεις των Οθωμανών ενάντια στους εξεγερμένους Έλληνες το 1821 ήταν αυτοάμυνα. Επομένως είναι λαθεμένη και παραπλανητική η συζήτηση για το αν το Ισραήλ εφαρμόζει το Διεθνές Δίκαιο των ένοπλων συγκρούσεων. Απλούστατα δεν πρόκειται για άμυνα. Πρόκειται για επιχειρήσεις εδραίωσης της κατοχής. Άρα, δε θα έπρεπε καν να μιλάμε για εγκλήματα «πολέμου». Αυτά έγραφε ο Δημήτρης Καλτσώνης[13] σε μία Ελλάδα όπου ο αμυνόμενος είχε βαφτιστεί επιτιθέμενος και ο θύτης θύμα. Η αντιστροφή των ρόλων.
Σύμφωνα με το Χάρτη του ΟΗΕ (άρθρο 2 παρ. 1), κάθε λαός δικαιούται να εξασφαλίζει την εθνική ανεξαρτησία του με κάθε μέσο! Επιπρόσθετα, ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 1970, αναφέρεται ρητώς στην “νομιμότητα του αγώνα λαών για την ανεξαρτησία τους, την εδαφική ακεραιότητα, την εθνική ενότητα και απελευθέρωση από αποικιοκρατία, απαρτχάιντ, και ξένη κατοχή με όλα τα διαθέσιμα μέσα, συμπεριλαμβανομένου του ένοπλου αγώνα”. Η αντικατάσταση της λέξης “Παλαιστίνη” με τη λέξη “Χαμάς” στο συστημικό τύπο εξυπηρετεί ακριβώς αυτό: Να αποκοπούν οι χρήστες της βίας (Χαμάς) από τους δικαιούμενους να αντισταθούν βίαια Παλαιστινίους.
Στις 14/2/24, εκπρόσωπος του ΟΗΕ δήλωνε σε συνέντευξη: Έχω δουλέψει με πολλές τρομοκρατικές και εξεγερτικές ομάδες, η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση για εμάς, φυσικά, όπως ξέρετε, είναι πολιτικό κίνημα. Βέβαια, ο ΟΗΕ δεν έχει το τεκμήριο της αλήθειας. Ας δει το καθένα μονάχο του τον -παρεμφερή με τον ορισμό της ΕΕ- ελληνικό νομοθετικό ορισμό της τρομοκρατικής οργάνωσης στο άρθρο 187Α[14] του ΠΚ και ας κρίνει. Δε χρειάζεται πτυχίο νομικής, υπόσχομαι…
Αλήθεια, ένα κράτος ή ένας στρατός, παραδείγματος χάριν ο Ισραηλινός, αποτελείται από περισσότερα από τρία πρόσωπα που δρουν από κοινού; Έχει τη δομή ομάδας; Έχει διαρκή δράση; Τελεί κακουργήματα -όπως ανθρωποκτονίες (299ΠΚ), βαριές σωματικές βλάβες (310ΠΚ), απαγωγές παιδιών (324ΠΚ) , εκρήξεις που καταστρέφουν εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας (πχ νοσοκομεία, δρόμους, σύστημα ύδρευσης, ηλεκτρισμού) ή ανθρώπινες ζωές (270ΠΚ)- ή πράξεις από τις οποίες υπάρχει η πιθανότητα να δημιουργηθεί κίνδυνος (εγκλήματα γενικής διακινδύνευσης) ή “διαπράττει βιαιοπραγίες εναντίον προσώπων ή πραγμάτων ή εισβάλλει παράνομα σε ξένα σπίτια, καταστήματα ή άλλα ακίνητα κτήματα” (διατάραξη κοινής ειρήνης 189ΠΚ, έγκλημα κατά της τάξης); Αυτά τα διαπράττει σε έκταση που δημιουργεί κίνδυνο για τη χώρα, ας πούμε των Παλαιστινίων; Έχει σκοπό να εκφοβίσει σοβαρά τον πληθυσμό, για παράδειγμα, των Παλαιστινίων ή να βλάψει/καταστρέψει τις θεμελιώδεις πολιτικές/οικονομικές δομές της χώρας τους;
Δεν φιλοδοξώ να δαχτυλοδείξω ποιος είναι τρομοκράτης και ποιος όχι, παρά να θυμίσω ότι τα κριτήρια στιγματισμού κάποιας ομάδας ως τρομοκρατικής είναι καθαρά πολιτικά, όχι νομικά (όχι πως το νομικό δεν είναι πολιτικό, αλλά αυτό είναι μία άλλη συζήτηση κοινωνιολογίας του δικαίου). Με απλά λόγια, τρομοκράτης γίνεσαι, όχι λόγω των πράξεων σου, αλλά επειδή κάποιος έχει συμφέρον να σου κολλήσει αυτή την ετικέτα. Και αν έχει αρκετή εξουσία και διασυνδέσεις, δεν είναι τόσο δύσκολο να το πετύχει. Τα συμφέροντα, βέβαια, αλλάζουν και, συνεπώς, αλλάζουν και οι εχθροί. Πάρτε για παράδειγμα, την τρυφερή συνεργασία των – αενάως αιμοσταγών – ΗΠΑ με τον αιμοσταγή Σαντάμ Χουσεΐν του Ιράκ και τη μετέπειτα μισητή αποκήρυξη του ως παράφρονα τρομοκράτη. Παραφράζοντας την Αναστασία Τσουκαλά, ο τέως τρομοκράτης μπορεί να μετατραπεί σε ισότιμο συνομιλητή στο μέλλον, αν μεταβληθούν οι συσχετισμοί δυνάμεων[15] – και το αντίστροφο. Τρανταχτή απόδειξη αυτής της ρευστής, μη αντικειμενικής ταξινόμησης είναι ο Νέλσον Μαντέλα, το σήμερα εγκωμιαζόμενο σύμβολο κατά του απαρτχάιντ το οποίο βρισκόταν στη λίστα των τρομοκρατών των ΗΠΑ μέχρι το 2008. Το ίδιο μοτίβο ανιχνεύεται και όσον αφορά την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), ενώ, στην Ελλαδίτσα μας, είδαμε το κόμμα των ταγμάτων εφόδου με τις σβάστικες να δικάζεται με τη χαμηλότερων ποινών διάταξη για εγκληματική οργάνωση και όχι με τον ΠΚ187Α[16]. Η ταμπέλα φυλάσσεται για τους κόκκινους και για ό,τι δεν αρέσει στις ελίτ.
Στα συστημικά μέσα ενημέρωσης δεν υπάρχει κατηγορία για αυτόν που ασκεί το δικαίωμα του στην ένοπλη πάλη: Τα άτομα στη Γάζα διχοτομούνται σε αμάχους και σε τρομοκράτες -για τα Σιώνια είναι όλοι τρομοκράτες. Σύμφωνα με την εικόνα που έχουν κατασκευάσει παρέα με το Χόλυγουντ, τον πολιτικό λόγο και την ακαδημία, ο τρομοκράτης δεν είναι άνθρωπος. Δεν εμφορείται από λογική, συναίσθημα, ηθική και δεν έχει δικαιώματα. Άρα, είναι αδύνατο να διαπραγματευτείς μαζί του, είναι αδύνατο να συνυπάρξεις μαζί του και είναι αδύνατο να έχει δικαίωμα στην ένοπλη αντίσταση. Ως το ύψιστο εργαλείο απανθρωποποίησης, η ετικέτα της τρομοκρατίας είναι ό,τι ακριβώς χρειάζεται να κολλήσει ένα κίνημα εποικιστικής αποικιοκρατίας στη μούρη των γηγενών θυμάτων του.
Όπως μου επισήμανε ο ίδιος ο Ilan Pappé[17], δεν φταίει, εν τέλει, κάποιο συλλογικό τραύμα εκ του Ολοκαυτώματος, αλλά η εκμετάλλευση ενός επίπλαστου συλλογικού τραύματος το οποίο αναγιγνώσκει τους αυτόχθονες αντιστεκόμενους ως τους «νέους Ναζί». To Oλοκαύτωμα, έγραφε ο Norman Filkenstein δυο δεκαετίες πίσω, είναι μία ιδεολογική αναπαράσταση του Ναζιστικού ολοκαυτώματος[18]. Όπως οι περισσότερες ιδεολογίες, ενέχει μία έστω αμυδρή σύνδεση με την πραγματικότητα. Το Ολοκαύτωμα δεν είναι αυθαίρετο, είναι εσωτερικά συναφές κατασκεύασμα. Το κεντρικό του δόγμα συντηρεί πολιτικά και ταξικά συμφέροντα. Το Ολοκαύτωμα έχει αποδειχθεί απαραίτητο ιδεολογικό όπλο. Μέσω της εκμετάλλευσης του, μία από τις πιο τρομερές στρατιωτικές δυνάμεις, με ένα φρικτό αρχείο παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έχει δώσει στον εαυτό της το ρόλο ενός κράτους-θύματος.[19]
Η μοιρολατρική ιδέα ότι βρισκόμαστε σε ένα βίντεο-παιχνίδι με προκαθορισμένους, αμετάκλητους ρόλους, εξυπηρετεί άριστα το μανιχαϊστικό μότο του Ισραήλ «εγώ είμαι ο καλός, εσύ ο κακός». Ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα είναι να εξηγήσεις στους Ισραηλινούς ποια είναι η αιτία και ποιο το αποτέλεσμα, τι προκαλεί αυτή τη βία, και να μη θεωρούν ότι είναι εντελώς απρόκλητη και άρα δεν έχουν άλλη επιλογή από το να βρίσκονται στην κατάσταση που βρίσκονται.[20] Σύμφωνα με έρευνα του “ισραηλινού ιδρύματος δημοκρατίας”, δεν υπάρχει οριακά κανένας Ισραηλινός που να πιστεύει ότι η ίδρυση ανεξάρτητου, αποστρατιωτικοποιημένου (!) κράτους θα έδινε τέλος στην λεγόμενη τρομοκρατία (0,5%).[21] Μηδέν. Κόμμα. Πέντε. Υπό την πεποίθηση ότι είναι καταδικασμένοι να τους μισούν αιώνα, να αμύνονται αιώνια, δεν εκπλήσσει το βαφτιστικό του στρατού τους, “Αμυντικές Δυνάμεις του Ισραήλ” (IDF) — εμείς του κολλήσαμε το παρατσούκλι “Κατοχικές Δυνάμεις του Ισραήλ” (IOF).
Εκτός του Ισραηλινού πρωθυπουργού, ως «νέους ναζί» τιτλοφόρησε τη Χαμάς και ο Καγκελάριος της Γερμανίας για να συμπληρώσει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ ότι είναι χειρότερη από τον ISIS. Μετά παραβλέψεως της κοινοτοπίας του κακού[22], την οποία παρουσίασε ιδιοφυώς ο Jonathan Glazer στη μεγάλη οθόνη[23], έξι δεκαετίες αφότου η Hannah Arendt την ανάλυσε στο χαρτί[24], οι ναζί έχουν αποτυπωθεί στην κοινή γνώμη ως τέρατα, και όχι ως παράγωγα ενός ιστορικού, κοινωνικού περιβάλλοντος με ψυχολογικές περιπλοκότητες. Με την ταύτιση αυτή (Χαμάς = τέρατα), λοιπόν, οι αλιτήριες δυτικές ελίτ προμοτάρονται ως φύλακες της ανθρωπότητας σε κάτι που θυμίζει ταινία της Marvel. Με τα λόγια του Νετανιάχου: Στηρίξτε το Ισραήλ όσο μάχεται και υπερνικά τη Χαμάς. Δεν είναι αποκλειστικά δική μας μάχη, είναι μάχη όλου του πολιτισμένου κόσμου.[25]
Κάθε αυτοκρατορία στον επίσημο λόγο της έχει δηλώσει ότι δεν είναι σαν όλες τις άλλες, ότι οι συνθήκες της είναι ιδιαίτερες, ότι επιφορτίζεται με την αποστολή να διαφωτίσει, να εκπολιτίσει, να φέρει τάξη και δημοκρατία, και ότι χρησιμοποιεί τη βία μόνο ως έσχατη λύση. Και, ακόμα πιο θλιβερό, υπάρχει πάντα μια χορωδία πρόθυμων διανοούμενων που μιλάνε καθησυχαστικά για αγαθές ή αλτρουιστικές αυτοκρατορίες, σαν να πρέπει κανείς να μην εμπιστεύεται τα ίδια του τα μάτια, βλέποντας την καταστροφή, τη δυστυχία και το θάνατο που φέρνει η πιο πρόσφατη “εκπολιτιστική αποστολή”.[26]
Ο Edward Said γνωρίζει καλά πως το λεξιλόγιο είναι μέσο παραποίησης της πραγματικότητας. «Υπήρχε Γάλλο-Αλγερινή σύγκρουση;» αναρωτιέται ο Gideon Levy[27]. «Υπήρχε μια βάναυση κατοχή εις βάρος της Αλγερίας», απαντά. Στην Ελλάδα επί κατοχής (1941-1944) υπήρχε Αντίσταση κατά των Γερμανών, δεν υπήρχε πόλεμος Γερμανίας-ΕΑΜ, ούτε γερμανό-ελληνική σύγκρουση. Προκαλώ όσα διαφωνούν να αναφέρονται στην ελληνική επανάσταση του ’21 ως -έναν ακόμη- «ελληνοτουρκικό πόλεμο». «Είμαστε σε πόλεμο» διακήρυττε ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ το πρωί της 7ης Οκτώβρη. Μα γίνεται να κηρύξεις πόλεμο στον λαό που κατέχεις;Καμουφλάροντας, λοιπόν, το δίπολο καταπιεστή-καταπιεζόμενου, δίνεται η εντύπωση ότι φταίνε εξίσου και οι δύο (ή περισσότερες) πλευρές. Την ίδια λειτουργία επιτελεί και η «Ορθοδοξία της ειρήνης», φράση που χρησιμοποιεί ο Ilan Pappe για να επικρίνει όσους εγκλωβίζονται στο αίτημα της κατάπαυσης του πυρός (ceasefire). Πολλοί αναρωτιούνται γιατί απλά δε σταματάνε να πολεμάνε; Για να ακούσουν την σφαλιάρα από τον Ghassan Kanafani[28] στην διάσημη συνέντευξη: να σταματήσουμε να πολεμάμε για ποιό πράγμα; Οι άνθρωποι συνήθως πολεμάνε για κάτι και σταματάνε να πολεμάνε για κάτι. Ο δημοσιογράφος που έπαιρνε τη συνέντευξη κόλλησε. Αν ήταν ειλικρινής, θα απαντούσε «να σταματήσετε να πολεμάτε για την ελευθερία σας». Η ευχή να αφήσουν αμφότεροι τα όπλα και να επιστρέψουν στην προ της 7 Οκτώβρη «ειρήνη», σημαίνει ευχή για επιστροφή σε μια κατάσταση αδικίας. Ας θυμηθούμε μερικές αράδες του ποιητή Karim Wafa-AlHussaini:
Ο καταπιεστής λέει
ότι “διαταράσσουμε την ειρήνη”
ψεύδεται
δεν διαταράσσουμε την ειρήνη
αυτό που διαταράσσουμε είναι το μυστικό σύστημα καταπίεσης
που έχει χτίσει στις πλάτες των δικών μας δεινών
αποκαλεί αυτό το σύστημα ανισότητας “ειρήνη”
γιατί η άνεσή του
εξαρτάται από τη δική μας ταλαιπωρία
Γι΄αυτό έχει τόση σημασία να φωνάζουμε «Λευτεριά στην Παλαιστίνη»: η απελευθέρωση είναι κάτι διαφορετικό από την ειρήνη. Ή, ορθότερα κατ’ εμέ, είναι προϋπόθεση της ειρήνης.
Συναφή είναι τα περί «κύκλου της βίας». Σε έναν κύκλο δεν υπάρχει αρχή ούτε τέλος – τέλος στα αρχαία σημαίνει «σκοπός». Η ιστορία έχει σβηστεί ως ασήμαντη. Ένα αναίτιο, άσκοπο ξυλίκι, λοιπόν – λες και μιλάμε για τις παρέες εφήβων με τα γελοία τσαντάκια και το κόπι-πέιστ κούρεμα. Έλα, όμως, που η βία των Ισραηλινών προέρχεται από την φύση της εποικιστικής αποικιοκρατίας, όχι από τη βία των Παλαιστινίων. Εξάλλου, την τελευταία δεν την αισθάνονται συνήθως οι Ισραηλινοί. Είναι αναληθές ότι πρόκειται για διαδοχικές αντιδράσεις. Η επίθεση από τη μία πλευρά είναι αδιάλειπτη. Αν αναρωτιέστε τι θα γινόταν αν εξαφανίζονταν οι ρουκέτες της Χαμάς, αρκεί να ρίξετε μια ματιά στις μεγάλες περιόδους σιωπής της στο παρελθόν. Τίποτα δεν άλλαξε στην συμπεριφορά του Ισραήλ. Γιατί; Στις στολές Ισραηλινών στρατιωτών εύκολα διακρίνουμε το χάρτη του Μεγάλου Ισραήλ που περιλαμβάνει όλη την ιστορική Παλαιστίνη. Αυτός είναι ο στόχος του Σιωνισμού και αναπόφευκτα του Σιωνιστικού (όχι Εβραϊκού) κράτους, όχι μόνο μιας ακροδεξιάς κυβέρνησης. Απόδειξη και το ότι ούτε μία Ισραηλινή κυβέρνηση δεν σταμάτησε την επέκταση των παράνομων εποικισμών. Θέλουν όσο το δυνατόν περισσότερη Παλαιστίνη με όσο το δυνατόν λιγότερους Παλαιστίνιους μέσα.[29]
Άλλη αστεία, θα έλεγα, φράση είναι το «όλο μαλώνουν αυτοί, οι Εβραίοι με τους Μουσουλμάνους», η οποία υπονομεύει τον συλλογισμό περί αποικιοκρατίας σε ένα άλογο θρησκευτικοκεντρικό μπιφ όπου η κάθε πλευρά φωνάζει «ο δικός μου θεός είναι ο αληθινός». Είναι ένας ευγενικός τρόπος να πεις ότι φταίει η φανατική τους ηλιθιότητα. Τα υποκείμενα, με μια γρήγορη γενίκευση, αλλάζουν: το εθνικό στοιχείο, άρα και το εθνικοαπελευθερωτικό, εξαφανίζεται από τη συζήτηση και τη θέση του παίρνει το θρησκευτικό. Η αποικιοκρατία και η πραγματικότητα της ανισότητας είναι ανύπαρκτη σε αυτούς τους συλλογισμούς. Γι’ αυτό είναι τόσο χρήσιμοι για το Ισραήλ.
Αντίστοιχα, η χρήση της λέξης φυλακισμένος για τους Παλαιστίνιους στις Ισραηλινές φυλακές (5.000 την 6η Οκτώβρη 2023 και 10.000 τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές) σε αντιπαραβολή με τους Ισραηλινούς ομήρους, σβήνει την κατοχή από τη συζήτηση. Προσδίδει νομιμοποίηση στην απαγωγή Παλαιστινίων και απονομιμοποίηση στην ομηρεία Ισραηλινών. Η τελευταία, δύναται να δικαιολογηθεί ως βίαιη αντίσταση (με όρια φυσικά) άλλα η «φυλάκιση» των Παλαιστινίων, δεν είναι δυνατόν να δικαιωθεί διότι γίνεται στη βάση ενός καθεστώτος απαρτχάιντ. Σε θεατρικές παραστάσεις που ονομάζουν δίκες, δικάζονται από κατοχικούς στρατιώτες με 99% πιθανότητες καταδίκης[30] – όχι ότι προϋποτίθεται δίκη[31] για να τους κλείσουν στα στρατόπεδα βασανιστηρίων, όπως αποκαλεί στην έκθεση της η B’Tselem[32] τα ισραηλινά σωφρονιστικά ιδρύματα, εκεί όπου οι πιο αρρωστημένες φαντασιώσεις παίρνουν σάρκα και οστά. Το 2020, άλλη έκθεση[33] μαρτυρούσε ότι εκεί το 95% βασανίζεται, συμπεριλαμβανομένων παιδιών — 400 έως 700 απαγάγονταν ανά έτος πριν την 7 Οκτώβρη.
Άλλη παραπλανητική φράση είναι η «συλλογική τιμωρία». Σημαίνει ότι τιμωρείται σύνολο ατόμων για τις πράξεις μεμονωμένων ατόμων ή μέρους του συνόλου επειδή απλώς ανήκουν σε ένα κοινό σύνολο. Η τιμωρία, ωστόσο, σημαίνει ένα κακό που επιβάλλεται ως αντιστάθμισμα ενός άλλου κακού. Στρέφεται προς έναν θύτη και προϋποθέτει ένα θύμα. Οι δολοφονίες αμάχων την 7η Οκτώβρη σηκώνουν αναμφίβολα τιμωρία, όμως η ερμηνεία κάθε εγκλήματος του Ισραήλ εδώ και 365 ημέρες ως απάντηση, ως αντίδραση στην 7η Οκτώβρη, συγκαλύπτει τα ρατσιστικά κίνητρα των σιωνιστών οι οποίοι ανέκαθεν (εθνο)καθαρίζουν όλη την υποσχεθείσα από τον θεό τους γη, ό,τι κι αν κάνει η κάθε Χαμάς.
Το νόημα των λέξεων βουλιάζει σιωπηλά κάτω από τις τσιρίδες και εμείς ούτε που το παίρνουμε χαμπάρι. Μέχρι και άτομα, μέσα ενημέρωσης ή οργανώσεις που αναγνωρίζουν το δίκαιο της παλαιστινιακής πλευράς, καλωσορίζουν τον δούρειο ίππο και επιχειρηματολογούν με το αδειοδοτημένο λεξιλόγιο, πυροβολούν με τις σφαίρες που τους χάρισε ο εχθρός. Το ματς παίζεται σε μία Οργουελική Νεογλώσσα και αν θέλεις να συμμετέχεις είσαι αναγκασμένος να την καταπιείς.
Άλλο επικοινωνιακό τρικ είναι η μεταμφίεση ένας συστημικού χαρακτηριστικού σε ατυχή εξαίρεση, «μεμονωμένο περιστατικό» στο λεξικό της ελληνικής copaganda[34]. Ο Νετανιάχου. «Δεν αντιπροσωπεύει την κοινωνία», «γίνονται διαδηλώσεις εναντίον του», λένε. Οι διαφωνίες, ωστόσο, στο εσωτερικό του Ισραήλ έχουν ως αντικείμενο μόνο «τα του Ισραήλ». Ως προς την κατοχή, το απαρτχάιντ, την πολιορκία δεν υπάρχει διαφωνία. Μόνο από μια χούφτα περιθωριακούς που αντιμετωπίζονται στην καλύτερη ως παρανοϊκοί και στην χειρότερη ως προδότες της πατρίδας, μου λέει ο Ilan Pappé, καθώς ανακαλεί εκείνο το γιγάντιο πανό σε μέγεθος κτηρίου που έγραφε «Όχι Gideon Levy, κάνεις λάθος: μόνο τα εβραϊκά βρέφη αξίζουν να ζουν» ως απάντηση σε άρθρο του που έλεγε «λυπηθείτε τουλάχιστον τα σκοτωμένα μωρά». Σύμφωνα με δημοσκόπηση, το 88%[35] «πιστεύει ότι οι απώλειες στην παλαιστινιακή πλευρά είναι δικαιολογημένες». Και είναι αναμενόμενο σε μία κοινωνία με τέτοια κατήχηση, «περισσότερη συγκριτικά με όλες τις δυτικές και μη δυτικές κοινωνίες. Οι άνθρωποι δεν εξαναγκάζονται σε αυτή τη διαδικασία. Είναι μια πανίσχυρη κατήχηση από τη στιγμή που γεννιέσαι μέχρι τη στιγμή που πεθαίνεις.»[36] Έτσι, η Βιβλική προσταγή του θεού τους επανήλθε αμέσως στο μνήμη τους μόλις ο πρωθυπουργός τούς αποκάλεσε τους Παλαιστίνιους «Αμαληκήτες»: …πάταξε τον Αμαλήκ, και εξολόθρευσε κάθε τι που έχει, και μην τους λυπηθείς, αλλά θανάτωσε και άνδρα και γυναίκα, και παιδί και βρέφος που θηλάζει, και βόδι και πρόβατο, και καμήλα και γαϊδούρι (Α΄ Σαμουήλ 15:2-3). [37] Εντυπωσιακό τι μπορείς να πετύχεις με λεξούλες, έτσι;
Υπάρχει η πεποίθηση ότι λέγοντας «εγώ είμαι ουδέτερος» καταργείς τις πολιτικές επιπτώσεις της γλώσσας. Παραπάνω έδειξα ότι αυτό είναι ψέμα. Και πώς η επιλογή των (ακόμη και εύηχων) λέξεων ευνοεί μια ομάδα ανθρώπων εις βάρος μιας άλλης. Η γλώσσα μαρτυράει και καθοδηγεί τη σκέψη μας. Είναι εργαλείο χειραγώγησης. Ας την κάνουμε εργαλείο επικοινωνίας.
Ο Ιλάν Παπέ προτείνει τρεις λέξεις κλειδιά για να περιγράφουμε τα την κατάσταση με μαθηματική ακρίβεια.
Παρελθόν = εθνοκάθαρση
Παρόν = απαρτχάιντ
Μέλλον = αποαποικιοποίηση
Η επιλογή αυτή δεν είναι προσταγή κάποιας εμμονικής πολιτικής ορθότητας. Είναι προϋπόθεση για όποιον θέλει να δει μια ελεύθερη Παλαιστίνη.
[1] «Meta’s Broken Promises», Human Rights Watch, 21/12/2023
[2] «Inside Meta’s Palestine Censorship», AJ+, 15/10/2024
[3] «Forbes World’s Billionaires List» για το 2024
[4] Randall Wray, Understanding Modern Money (1998), Edward Elgar
[5] «Προπαγάνδα και Παραπληροφόρηση στη Γάζα», info-war, 19/11/23
[6] «“Massacred” vs “Left to Die”: Documenting Media Bias Against Palestinians Oct 7 – Nov 7», 15/11/23
[7] «LEAKED NYT GAZA MEMO TELLS JOURNALISTS TO AVOID WORDS “GENOCIDE,” “ETHNIC CLEANSING,” AND “OCCUPIED TERRITORY”», the Intercept, 15/4/24
[8] «COVERAGE OF GAZA WAR IN THE NEW YORK TIMES AND OTHER MAJOR NEWSPAPERS HEAVILY FAVORED ISRAEL, ANALYSIS SHOWS», the Intercept, 9/1/24
[9] More than 100 BBC staff accuse broadcaster of Israel bias in Gaza coverage, Independent, 1/11/2024
[10] Το non-paper στη δημοσιογραφία και στη διπλωματία αναφέρεται σε ένα ανεπίσημο έγγραφο ή σημείωμα που δεν έχει υπογραφή ή επιστολόχαρτο. Χρησιμοποιείται για να μεταφέρει απόψεις, θέσεις ή προτάσεις. Στον δημοσιογραφικό τομέα, τα non-papers συχνά μοιράζονται με σκοπό την καθοδήγηση των δημοσιογράφων.
[11] «#108 Η επίθεση στην Ελευθερία του τύπου στην Ελλάδα», ThePressProject, 14/2/2023
[12] ΄Όπως το έθεσε ο Άρης Χατζηστεφάνου στο ομώνυμο podcast του info-war
[13] Βλ. «Το δικαίωμα στην άμυνα και το Ισραήλ», Εφημερίδα των Συντακτών, 24/10/23
[14] 1. Όποιος τελεί κακούργημα ή οποιοδήποτε έγκλημα γενικής διακινδύνευσης ή έγκλημα κατά της δημόσιας τάξης υπό συνθήκες ή με τέτοιον τρόπο ή σε τέτοια έκταση που να προκαλεί σοβαρό κίνδυνο για τη χώρα ή για διεθνή οργανισμό και με σκοπό να εκφοβίσει σοβαρά έναν πληθυσμό ή να εξαναγκάσει παρανόμως δημόσια αρχή ή διεθνή οργανισμό να εκτελέσει οποιαδήποτε πράξη ή να απόσχει από αυτή ή να βλάψει σοβαρά ή να καταστρέψει τις θεμελιώδεις συνταγματικές, πολιτικές ή οικονομικές δομές μιας χώρας ή ενός διεθνούς οργανισμού (…) 2. (…) δομημένη και με διαρκή δράση ομάδα από τρία ή περισσότερα πρόσωπα που δρουν από κοινού και επιδιώκουν την τέλεση του εγκλήματος της παραγράφου 1 (τρομοκρατική οργάνωση).
[15] Αναστασία Τσουκαλά, «Ένοπλη πάλη μετά τον Δεκέμβρη του 2008» (2019), εκδόσεις Τόπος.
[16] Θ. Καμπαγιάννης – Κ. Παπαδάκης: Ο λαός στο δρόμο θα υποχρεώσει την εξουσία να αναλάβει τις ευθύνες της και θα φράξει το δρόμο στο φασισμό, Commonality, 7/10/2021
[17] Απόσπασμα από τη συζήτηση μου με τον Ilan Pappe η οποία θα δημοσιευθεί στην Εφημερίδα των Συντακτών.
[18] Ο Φίλκενσταϊν διαχωρίζει το «Ναζιστικό ολοκαύτωμα» ως πραγματικό ιστορικό γεγονός από «Το Ολοκαύτωμα» ως ιδεολογική κατασκευή.
[19] Norman Filkenstein, «Η βιομηχανία του Ολοκαυτώματος» (2001), εκδόσεις του εικοστού-πρώτου.
[20] Ilan Pappé & Noam Chomsky, «Για την Παλαιστίνη» (2024), εκδόσεις Σάλτο.
[21] «Most Israelis: an “Absolute Victory” to the War is Unlikely», the Israel democracy institute, 20/2/24
[22] Όλοι οι άνθρωποι είναι δυνατόν να μολυνθούν. Το κακό δεν είναι προνόμιο κανενός. Η ιδέα αυτή εναντιώνεται στο τσουβάλιασμα, στα στερεότυπα, στις εύκολες όσο και απατηλές γενικεύσεις. Η άποψη ότι υπάρχουν τέρατα, από τη μία, και άνθρωποι, από την άλλη, μας απαλλάσσει από την αναζήτηση των αιτίων της κάθε πράξης. Εν κατακλείδι, -παραφράζοντας το φεμινιστικό σύνθημα- οι ναζί δεν (ήταν ούτε) είναι ράτσα ειδική, είναι άνθρωποι καθημερινοί!
[23] Ζώνη Ενδιαφέροντος (2023) σε σκηνοθεσία του Jonathan Glazer.
[24] Hannah Arendt, Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ (2009), εκδόσεις Νησίδες
[25] Στις 19 Οκτώβρη στην Ιερουσαλήμ
[26] Edward Said, Culture and Imperialism (1993), εκδόσεις Vintage books – εδώ μετάφραση δική μου
[27] Στο «Two-State Solution Debate» του Oxford Union, 25/6/2016
[28] Γκασάν Καναφάνι, ένας γιός της Παλαιστίνης, The Press Project, 30/10/2023
[29] Ιλάν Παπέ, Μικρή Ιστορία της σύγκρουσης Ισραήλ-Παλαιστίνης (2024), εκδόσεις Σάλτο
[30] Nearly 100% of All Military Court Cases in West Bank End in Conviction, Haaretz, 29/11/2011
[31] How Israel jails hundreds of Palestinians without charge, BBC, 15/12/2023
[32] «Welcome to Hell: The Israeli Prison System as a Network Torture Camps», 25/8/24
[33] «PPS Report: 95% of Palestinian Detainees Tortured in Israeli Prisons», 26/6/20
[34] Από τις λέξεις cop και propaganda. Μπατσοπροπαγάνδα αλά γκρεκ σημαίνει προώθηση μίας εξιδανικευμένης, δίκαιης εικόνας της αστυνομίας και συγκάλυψη ή δικαιολόγηση της βιαιότητας, της κατάχρησης εξουσίας και του εν ευρεία εννοία ρατσισμού της, δηλαδή των συστηματικών στοιχείων της. Βλ. «Προπαγάνδα και παραπληροφόρηση» (2022), Άρης Χατζηστεφάνου, εκδόσεις τόπος.
[35] «Peace Index – January 2024», Tel Aviv University
[36] Noam Chomsky & Ilan Pappe, «Για την Παλαιστίνη» (2024), εκδόσεις Σάλτο
[37] Για περισσότερες εκδηλώσεις της γενοκτονικής προθέσεως βλ. “israel-massacres.com”
CORPORATIONS VS INDIGENOUS
RULING THROUGH HUNGER
OR
LIVING THROUGH DOMESTIC POLYCULTURE
An ecofeminist approach
As mathematician and economist Nicholas Georgescu-Roegen stated, the circular flow model is the “original sin of modern economics” because it creates the illusion that the economy does not depend on resourses, energy, and sinks, and can thus continue to expand indefinitely[1]. Unfortunately, it is not capital that creates everything. The achievements of today’s Western consumer culture have been shaped with the blood of nature.
“Every day 200 species are being pushed to extinction, extinction rates are 1000 times higher than the normal rate. A Living Planet report two years ago said since 1970 and industrial agriculture in chemical spread we have whipped out 60%[2] of the animals on the planet and freshwater species have declined by 83%. We are in the middle of a insectigedon: More than 90% of the insect species are gone (…) Where did these chemicals come from? A century ago the fossil fuels, controlled then by one company in the world, called Standard Oil owned by Rockefeller, join hands with IG Farben, the cartel that made chemicals in Hitler’s Germany and the main purpose of making chemicals at that time -by the Bayers and the BASFs [4]- was to kill people in concentration camps. That is what the chemicals were invented for… to make explosives by burning fossil fuels in high temperature to fix atmospheric nitrogen. Today these chemicals are the agrochemicals that are killing the bees, they are poisoning people (…) let me run through figures of the annual costs of chronic diseases most of which are related to the chemicals in the environment – most chemicals are in the environment for growing food, under the false assumption it produces more food, and for processing food. Cancer is 2,5 trillion annually, diabetes is 2,5 trillion, endocrine disruption 549 billion, antibiotic resistance marker infections -most antibiotics are used in factory farms- 1 trillion, infertility 3,6 billion, obesity 1,2 trillion, birth defects 22,9 billion, neurological disorders 2,4 trillion, autism 171 billion (…)”[5] This is part of a Vandana Shiva speech on March 2020.
On a Report of the Special Rapporteur on the right to food we read the following: Defined as any substance or mixture of substances of chemical and biological ingredients intended to repel, destroy or control any pest or regulate plant growth, pesticides are responsible for an estimated 200,000 acute poisoning deaths each year, 99 per cent of which occur in developing countries[6].
The estimated methane emissions of 29 meat and dairy companies analyzed in a new Greenpeace study[7] rival the emissions of the 100 largest companies in the fossil fuel industry. Meanwhile, the five largest meat and dairy methane emitters according to our estimates (JBS, Marfrig, Minerva, Cargill, and Dairy Farmers of America) exceed the combined reported methane emissions of big fossil fuel giants such as ExxonMobil, Shell, TotalEnergies, Chevron, and BP. Scientists agree that methane is a greenhouse gas 80 times more potent than carbon dioxide (CO₂). Quite a compelling reason to go vegan, I guess.
According to WHO, air pollution kills 7 million a year. In 2019, 99% of the world’s population was living in places where the WHO air quality guidelines levels were not met.[8] And as you can guess this 1% that is left, is also the richest 1%. Pesticides are to blame for most of this pollution, too. As Shiva points out in “Soil, Not Oil”, industrial agriculture and globalized food trade contributes to 50% of the atmospheric pollution.
And what does all this have to do with ecofeminism? Ecofeminism declares that this method of cultivation—industrial monoculture and all the criminal consequences it carries—is not the only way. It’s ironic that we, in our gray, glass, steel, and asphalt-covered Western cities, believe that the food stuffed into people in the twenty-first century comes from massive farms where robotic and human labor collaborate. And yet, who would have expected that in the global south, family farms based on women’s participation provide most of the food eaten in the world, as Vandana Shiva notes on her book “Who Really Feeds the World”, stating that -the destructive for the environment- monocultures used by the big corporations, are producing less than domestic polycultures. By her one words: “Industrial agriculture reliant on mechanistic science produces only 25% of the world’s food while using and destroying 75% of the earth’s resources – the soil, the water, the biodiversity.” Thus one hectare of polyculture produces what 1.62 hectares of monoculture can produce.
Polycultures also produce food with greater nutritional value. Shiva provides many such examples. Lets see one: A baranaja (twelve crop) system produces 2680 kg of food per acre compared to 2186 of a maize monoculture. in terms of protein the production is 4214 vs 242 kg, carbohydrate 1622.94 vs 1447.14, fat 131.8 kg vs 78.7 kg, and energy 9359470 kcal vs 7476120 kcal. in terms of vitamins, banana produces 1360.9 mg vs 1967 mg beta carotene in case of maize monoculture, folic acid 2206.3 mg to 437 mg. Minerals arecalcium 5052 gvs218g,iron143.9gvs50.3g, phosphorus 9505 g vs 7607 g, magnesium 3604 g vs 3038 g, potassium 11186 g vs 6252 g (ref: Study Health Per Acre, New Delhi, 2011).[9]
We are surrounded by so many bullshit jobs, as David Graeber described them in his eponymous book, referring to meaningless, unfulfilling jobs, we are stressed in our metropolises, rushing every minute of the day to complete something… so we forget the most important job. Farmers are fucking invisible, and without them, none of us would be here to be a lobbyist, telemarketer, CEO, or hold other well-paid bullshit jobs. Who would have thought that 45% of the global population is engaged in agriculture? About one in two according to FAO[10]. And what is the reward for the fact that they keep us alive and fight the climate crisis that we create? According to Science Direct, the agricultural sector earn, on average, just 20% of the (average) income of their counterparts in other sectors.[11] In India, the National Crime Records Bureau data shows that 296,438 farmers had died by suicide between 1995 and 2014. In 2022 alone, this number was 11,290 people involved in the farming sector (5,207 farmers and 6,083 agricultural laborers) meaning approximately one suicide per hour. It is common for them to be drowning in debt.
Meanwhile, 735 million people globally are victims of hunger. 60% of Africans face moderate (including not enough money for healthy food, self-sufficiency problems, having to skip meals) or severe (including no food stocks, entire days without food) food insecurity. And on top of these facts, hunger is accelerating, 10% more compared to 2017.[12] I won’t analyze “How Europe underdeveloped Africa”[13] facing an entire continent as if it is a “Looting Machine”[14]. I will focus on the fact that in the year 2024, after so many technological inventions, hunger still reigns. Decades ago, we believed that with industrial agriculture, hunger would soon become a dark past. But here we are. The problem is not that we couldn’t produce enough. Hunger exists due to political choices and events. And here we go again, hearing those in power talk about hunger as if it’s not their decision. A handful of companies, thanks to globalization, are replacing biodiverse, ecological farms with industrial monoculture, pushing native farmers to abandon their models and become tools. They pressure or force them to leave our bridge to a world without hunger. Because food is a powerful weapon that should not be left unused. We see, for example, how effectively it is being used by Israel in besieged Gaza right now to carry out genocide.
A new study by Greenpeace titled “Unchecked, unregulated and unaccountable: who are the hunger profiteers?” reveals rampant profiteering due to the invasion of Ukraine and the COVID-19 pandemic. The 20 companies (grain, fertilizer, meat, and dairy giants) delivered $53.5 billion to their shareholders in 2020 and 2021, while the UN estimates that a smaller amount of $51.5 billion would be enough to save lives and provide food and shelter for 230 million vulnerable people around the world.[15]
And all that the rulers of states know how to say when you ask for public services is “there is no money.” The mantra of “resource scarcity” hopes to legitimize political decisions by presenting them as a one-way street. Of course, governments are concerned about the limit of money they can use, while forgetting the limit on the exploitation of the natural environment. For its murderers, however, there is always money available. According to the International Monetary Fund, subsidies for oil, coal, and natural gas are costing the equivalent of 7.1% of global gross domestic product. That’s more than governments spend annually on education (4.3% of global income) and about two-thirds of what they spend on healthcare (10.9%)[16]. We are talking about 7 trillion in 2022. The highest amount in history, even though governments have been proclaiming and ‘committing’ themselves to cut the following subsidies since 1997.[17]
Ecofeminism, however, does not simply ask for the trillions to be redirected elsewhere. It proposes a complete reconfiguration of social standards, away from rampant consumerism and the hierarchical organization of production with men at the top. Given that our dietary needs can be met by domestic polycultures, we should abolish the economic titans who enrich themselves by killing us. All these vulnerable people do not need the charity of any ruler, ecofeminism declares. We do not want your capital; we want you to abandon the notion that people are slaves to your insatiable hunger for control over everything, even our bellies. Colonialism has never ended.
In Marx’s words: Capital production disturbs the metabolic interaction between man and the earth, ie, it prevents the return to the soil its constituent elements consumed by man in the form of food and clothing; hence it hinders the operation of the eternal natural condition for the lasting fertility of the soil[18]. According to FAO, in 1995, 75% of diversity in agriculture had disappeared due to industrial monoculture -when globalization had just started[19]. Imagine the destruction of today. In 2016, Shiva said it reached 90% [3].
Deregulation is also simultaneously as I have witnessed in my country a making illegal of the daily lives of people. So when it came to the whole seed issue the talk used to be: “we have to find ways to make illegal for farmers to save seeds.”[20] That was the masters’ target. And intellectual property rights and patents were supposed to be the tool. Basically, Monsanto and Bayer are nothing but rent collectors. They are the lifelords of today, like feudalism had the landlords. They do no work. They do nothing. They don’t breed seed. They make poison, and then collect rents[21]. The Columbus, the church, the kings of yesterday are exactly these elit corporations, the top 1%. And they want to eradicate the small guys. Another Greenpeace report detects that between 2007 and 2022 the number of farms in the small-scale commercial category (with outputs between €2,000 and €49.999) dropped by 44%. This loss of almost two million commercial farms and 3.8 million jobs suggests that the model of small-scale family farming is dying out.[22]
And where is the feminist element in all this? Capitalists’ profitability depends on women’s unwaged and devalued work, as well as on the exploitation of nature. This work is primarily labour power production that includes child care, housework, food production and preparation, emotional work, health care, elder care, and regeneration.[23]
In the neoliberal doctrine, as Ariel Salleh puts it in her book “Ecofeminism as Politics”, women’s bodies and women’s labour are treated as resources, exactly like nature. Theoretically, this system needs the following two:[24]
- Hierarchy: a system of inequality that places women at the bottom.
- Oppositional dualisms: Men and women are not seen as different but rather as opposites. The pattern says: Men vs Women, Humans vs Nature.
The vision of returning to local production cannot ignore the fact that out of all the agricultural holders only 12% are female.[25] The society that ecofeminism aims for cannot be understood without the triptych: Gender equality – social justice – environmental sustainability.[26] The idea of inalienability[27], as the distancing of resources from cycles of financial accumulation, towards a valuation of them based on use, is central on the aiming structure. And that is why the tyrants of the free market will not accept it. If the notion of “commodity” disappears, their power disappears too. And they will move heaven and earth, governments and institutions, to prevent this from happening. [28]
Something else that has to be noted when we talk about gender inequality in this field, is that, according to the former United Nations Special Rapporteur on the rights of Indigenous Peoples, James Anaya, Indigenous women suffer an increase in violence, including rape, when extractive industries operate in or near their territories. In the Bakken oil fields of North Dakota, for example, some non-indigenoys men employed by the oil industry who live in temporary man camps near three native communities are known to commit acts of violence against indigenous women and children. These men are transient; they do not have connections with or a sence of social responsibility to the surrounding community.[29]
To get it straight: We have to protect the indigenous way of life and abolish globalized capitalism. Lands inhabited by Indigenous Peoples contain 80% of the world’s remaining biodiversity[30]. Indigenous peoples’ lands in the Amazon are effective carbon sinks, absorbing more carbon than they release. Also, lands legally held or titled to Indigenous peoples have lower deforestation rates than untitled Indigenous lands. Rainforest Foundation’s work integrates scientific evidence, technology, and Indigenous knowledge to effectively protect rainforests and tackle the climate crisis.[31]
More than 1,910 of these defenders of the environment were killed, according to a new report by Global Witness.[32] As Avaaz notes: Life in the Amazon is cheap. It costs less than €100 to have someone killed. The bloody battles between the indigenous people and the companies that want to ravage the land for profit have been ongoing for decades.[33] Companies do not have particularly strict limits when it comes to protecting their interests.[34]
And, accordingly, there is no limit for Zionist state’s crimes. Over the last 40 years, over a million olive trees and hundreds of thousands of fruit trees have been destroyed in Palestinian lands.[35] There are zero convictions and nobody is held accountable, as the indigenous victims -more than 80,000 families depend on the olive harvest- suffer.
Nevertheless, can humanity prevail? Let’s look at some hopeful examples of ecofeminist resistance…
- A Coca Cola plant was shut down in south India after a five year resistance campaign. The plant used 1.5 million liters a day leaving the water that remains toxic. Among other evidence against Coca Cola, tests by the CSE revealed that pesticide levels in its products exceeded global standards by 30-fold. [36]
- Nous Sommes la Solution (NSS, We are the Solution), is an ecofeminist movement of more than 500 rural women’s associations in Senegal, Ghana, Burkina Faso, the Gambia, Guinea-Bissau, Guinea and Mali [37]. The movement promotes sustainable agroecology and fights large-scale industrial farming. In Senegal, the network is made up of nearly 10,000 women in more than 100 local associations across the south.[38]
- Chipko is a Hindi word meaning hugging. The Chipko is one of many “people’s” ecological movements that have sprung into being over the past 10 to 20 years. These movements are fundamentally different from ecological movements in the industrialized world. There, industrial pollution and even “development” are seen as threats, but threats primarily to present lifestyles. In the Chipko Movement, however, the basic concern is the very survival of the people in the hill areas. Rather than using the media to try to influence government policies, the people here have had to resort to a popular struggle. It managed to stop the Simon Company plans for deforestation with the blessings of the government. It was a powerful successful movement, into which women played a decisive role. [39]
- Since Wangari Maathai started the Green Belt Movement in 1977, more than 51 million trees have been planted, and more than 30,000 women have been trained in forestry, food processing, bee-keeping, and other trades that help them earn income while preserving their lands and resources. The GBM started to respond to the needs of rural Kenyan women who reported that their streams were drying up, their food supply was less secure, and they had to walk further and further to get firewood for fuel and fencing. GBM encouraged the women to work together to grow seedlings and plant trees to bind the soil, store rainwater, provide food and firewood, and receive a small monetary token for their work.[40]
[1] M. Schmelzer, A. Vetter, A. Vansintjan, The Future is Degrowth, Verso, 2022
[2] According to the Living Planet 2024 report, the percentage has risen to 73%. https://livingplanet.panda.org/en-US/
[3] Vandana Shiva, Who Really Feeds the World (2016), North Atlantic Books
[4] BASF (Badische Anilin und Soda Fabrik) είναι χημική βιομηχανία, σήμερα η μεγαλύτερη του κόσμου. Στο πεδίο δράσης της συμπεριλαμβάνονται προϊόντα χημικά, πλαστικά, γεωργικά, χημικά κατασκευών, καθώς και αργό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
[5] https://youtu.be/hVbbov9Rfjg?si=bQUsFz8mVKcn1Hp_&t=1371
[6]https://documents.un.org/doc/undoc/gen/g17/017/85/pdf/g1701785.pdf
[8]https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ambient-(outdoor)-air-quality-and-health
[9]https://assets.fsnforum.fao.org/public/discussions/contributions/bija58_27-5-2011[1]_0_1.pdf
[11] https://www.sciencedirect.com/topics/social-sciences/agricultural-population
[12] https://www.statista.com/chart/27885/change-in-share-experiencing-food-insecurity-by-world-region/
[13] The title of Walter Rodney’s book, first published in 1972.
[14] The title of Tom Burgis’ book published in 2016.
[16]https://www.imf.org/en/Blogs/Articles/2023/08/24/fossil-fuel-subsidies-surged-to-record-7-trillion
[18] Marx, Capital Volume III (1992), Penguin
[19] Vandana Shiva, Future of Food: Dictatorship or Democracy?, 2016
[20] https://www.youtube.com/watch?v=GwxOxQ1AOEg
[21] https://www.youtube.com/watch?v=GwxOxQ1AOEg
[23] Terran Giacomini, Ecofeminism and System Change, CANADIAN WOMAN STUDIES
[24] https://www.youtube.com/watch?v=VBP0-XUe6bU
[26] Blanca Bayas Fernández & Joana Bregolat i Campos, Ecofeminist proposals for reimagining the city (2021), ODG
[27] Same.
[30] https://www.iisd.org/articles/deep-dive/indigenous-peoples-defending-environment-all
[35] https://theecologist.org/2015/nov/07/destruction-palestinian-olive-trees-monstrous-crime
[39] https://www.fao.org/4/r0465e/r0465e03.htm
[40] http://www.greenbeltmovement.org/who-we-are
Γιατί δε με γουστάρουν
Ξέρω γιατί δε με γουστάρουν οι μαζοποιημένοι. Η ανωμαλία μου ξεσηκώνει αισθήματα ενοχής δια το διαζυγίον από την ελευθερίαν τους & παραλλήλως φόβου μήπως επέλεξαν κακώς, βιαζόμενοι μπροστά στο δρεπάνι της μοναξιάς & αυτο-ενδοσκόπησης.
Διατί η μοναξιά απαιτεί βαρέα αυτοπεποίθησην την οποίαν σπανίως καλλιεργούν οι τόσο αλυσοδεμένοι από τας γνώμας αγνώστων & γνωστών άνθρωποι. Από ετεροπεποίθησην πάντως, είμαστε όλοι πτυχιούχοι: ξέρουμε τόσο καλά τους άλλους, τόσο καλά που τους θάβουμε ζωντανούς κιόλας είτε μας κάλεσαν είτε δεν μας κάλεσαν στην κηδεία.
Διατί η ενδοσκόπηση προϋποθέτει σκάψιμο εις τα έγκατα της κολάσεως, κάτω από την (ο)μορφην αλλά πονάει & αηδιάζει. Η παραχώρηση της μοναδικότητας ικανοποιεί την ανάγκη μας για νοηματοδότηση: «αχ δεν είμαι ο μόνος που σκέφτεται έτσι, άρα δε γίνεται να είμαι τρελός, δεν βρίσκομαι εκτός του νοήματος της ζωής!».
Εγώ, βέβαια, ως ανώμαλος προτιμάω το δρεπάνι, την κορύφωση της πτώσης και την μετενσάρκωση… ή -καταλληλότερα- την μετεμψύχωση στο νέο γυαλιστερό μου είναι.
Και μόνη η μη εισχώρηση εις την μάζαν τους, συνιστά αμφισβήτηση της ορθότητας της αποφάσεως τους να ενταχθούν εν αυτή. Συνιστά εν τέλει αμφισβήτηση των ατόμων ως τέτοιων. Γι’ αυτό δε με γουστάρουν.
Λίγα νομικά για την Π και το Ισραήλ
“This is a unique colonialism that we’ve been subjected to where they have no use for us. The best Palestinian for them is either dead or gone. It’s not that they want to exploit us, or that they need to keep us there in the way of Algeria or South Africa as a subclass.”
— Edward Said, The Pen and the Sword 54 (1994).
TOWARD NAKBA AS A LEGAL CONCEPT – COLUMBIA LAW REVIEW: το 106 σελίδων άρθρο τεκμηριωμένο με 427 πηγές
columbia-law-review-palestine-board-website: η λογοκρισία, η ανελευθερία του λόγου και της αλήθειας
video games: νικώντας το κακό
Πόσο τυχαίο είναι το σενάριο ενός παιχνιδιού; Πόσο ταυτίζεται με την απατηλή αφήγηση της επικαιρότητας και της ιστορίας από τους συμφεροντολόγους; Πόσο συμβάλει ένα παιχνίδι στην εδραίωση της ξενοφοβίας; Του ξένου και του αγνώστου που διαρκώς μας απειλεί. Πως ευνοεί την τακτική του “εξωτερικού” ή “εσωτερικού” εχθρού; Πως ένα παιχνίδι δικαιολογεί και νομιμοποιεί το βαναυσότερο εργαλείο των ελίτ; Τον πόλεμο. Μπορεί ένα παιχνίδι να κανονικοποιήσει την αφαίρεση ανθρώπινης ζωής;
Η βιομηχανία των video-games, στην οποία ρέει χρήμα πολλαπλάσιο από ότι στου κινηματογράφου, υποκλίνεται.
Όταν μετέπειτα εμφανιστεί ο τάδε εκπρόσωπος των ελίτ (ή τσιράκι αυτών) και πει ότι ο Χ είναι ο “κακός” η επανεκκίνηση της εκπαίδευσης γίνεται αυτόματα: ορίστε ο… “τρομοκράτης” που απειλεί την ηρεμία της ανθρωπότητας. Ασχοληθείτε μ’ αυτόν.