Category Archives: books

books, sovarapragmata

Living in the era of mass extinction

Sometimes these realisations sneak up on you, like a quiet memory – just the slightest hint that something isn’t right.

When I was growing up in Eswatini, the small country in southern Africa formerly known as Swaziland, my family had a rickety old Toyota pickup – the kind that was ubiquitous in the region in the 1980s. After long drives it was my job to help clear the front grille of all the insects that accumulated there. Sometimes they were piled three deep: butterflies, moths, wasps, grasshoppers, beetles of every conceivable size and colour – dozens if not hundreds of species. I remember my dad telling me that the insects on Earth weighed more than all the other animals put together, including humans. I marvelled at this idea, and found it somehow heartening. As a child I worried about the fate of the living world, as I think many children do – so this story about the insects made me feel that everything was going to be OK. It was comforting to be reminded of the seemingly inexhaustible abundance of life. This fact would drift to mind on hot nights while we sat outside on the porch, hoping for a breeze, watching moths and beetles swarm around the light, dodging the bats that would sometimes swoop through to snatch a meal. I became fascinated with insects. At one point I tried to identify all the different species around our home, running about with pen and little notebook in hand. In the end I had to give up. There were too many to count.

My dad still shares that old story about the insects from time to time – always in an excited tone, in the way that dads do, like it’s a new fact he’s just discovered. But these days it doesn’t quite ring true. Things feel different, somehow. When I’ve returned to southern Africa for research in recent years, the car turns out more or less clean even after long journeys. Maybe a few flies here and there, but nothing at all like before. Perhaps it’s just that the insects loom large in my childhood memories. Or perhaps there’s something more troubling afoot.

*

In late 2017, a team of scientists reported some strange and rather alarming findings. They had been meticulously counting insect numbers in German nature reserves for decades. This is something that very few scientists had taken the time to do – the sheer abundance of insects makes such an exercise seem unnecessary – so everyone was curious to see what would come of it. The results were devastating. The team found that three-quarters of flying insects in Germany’s nature reserves had vanished over the course of twenty-five years – due, they concluded, to the conversion of surrounding forests to farmland, followed by the intensive use of agricultural chemicals.

The study went viral, capturing headlines around the world. ‘We appear to be making vast tracts of land inhospitable to most forms of life, and are currently on course for ecological Armageddon,’ one of the scientists said.

‘If we lose the insects then everything is going to collapse.’1 Insects are essential to pollination and plant reproduction, and as a food source for thousands of other species. As insignificant as they may seem, they are key nodes in the web of life. As if to confirm these fears, a few months later two studies reported that falling insect populations had caused a dramatic decline of birds on farmland in France. Average numbers had fallen by a third in only fifteen years, with some species – like meadow pipits and partridges – collapsing by as much as 80%.2 In the same year, news out of China reported that insect die-offs had triggered a pollination crisis. Absurd photographs emerged of workers going from plant to plant, pollinating crops by hand.

The problem isn’t unique to these regions. Insect decline appears to be happening everywhere. A global review of evidence published in 2019 found that at least 10% of insect species are at risk of extinction, and probably more.3

It’s even happening in some of the remotest parts of the world. In 2018, a team of scientists published a study of insects in the El Yunque rainforest in Puerto Rico, a protected zone far away from highways, farms and factories: about as wild as you can hope to get. And yet even in the heart of the jungle, they found that insect biomass had declined by up to 98% over a thirty-six-year period – almost total population collapse. ‘We couldn’t believe the first results,’ one of them reported to the Economist. ‘I remember in the 1970s, butterflies were everywhere after the rain. On the first day back, in 2012, I saw hardly any.’4 Worse still, the collapse in insect numbers had in turn triggered the decline of a wide range of species that rely on insects for food: everything from lizards to birds. The whole system seemed to be unravelling.

What could cause such calamity to strike in the middle of a jungle? In this case, scientists pinned it on climate change. Rainforests in Puerto Rico have warmed by about 2 degrees Centigrade over preindustrial levels – twice as much as the world average. Two degrees is enough to push many tropical insects beyond their thermal limits. The American entomologist David Wagner said that the study was one of the most disturbing he had ever seen. Disturbing, because what’s happening in Puerto Rico’s rainforests gives us a glimpse of what might happen in the rest of the world as global warming accelerates. Average global temperatures are up by 1°C so far. As we begin to approach 2°C, insect populations could start collapsing everywhere. Those dying butterflies in the El Yunque forest are the canaries in the coalmine.5

This is not a book about doom. It is a book about hope. It’s about how we can shift from an economy that’s organised around domination and extraction to one that’s rooted in reciprocity with the living world. But before we begin that journey, it’s important that we grasp what’s at stake. The ecological crisis happening around us is much more serious than we generally assume. It’s not just one or two discrete issues, something that could be solved with a targeted intervention here and there while everything else carries on as normal. What’s happening is the breakdown of multiple, interconnected systems – systems on which human beings are fundamentally dependent. If you’re already familiar with what’s going on, you may want to skim over this part. If not, brace yourself. It’s not just the insects.

***

It seemed like a good idea at the time: transfer land to big companies, rip up any hedges and trees and plant it all with a single crop, spray it from aeroplanes and harvest with giant combines. Beginning in the middle of the twentieth century, whole landscapes were remade according to the totalitarian logic of industrial profit, most of it for livestock feed, with the goal of maximising extraction. They called it the Green Revolution but, from the perspective of ecology, there was nothing ‘green’ about it. By reducing complex ecological systems to a single dimension, everything else became invisible. Nobody noticed what was happening to the insects and the birds. Or even to the soil itself.

If you’ve ever picked up a handful of rich, dark, fragrant soil, you’ll know that it’s crawling with life: worms, grubs, insects, fungus and millions of microorganisms. That life is what makes soils resilient and fertile. But over the past half-century, industrial agriculture, with its reliance on aggressive ploughing and chemical inputs, has been killing soil ecosystems at a rapid clip. UN scientists have found that 40% of the planet’s soils are now seriously degraded. Agricultural soil is being lost more than 100 times faster than it is being formed.6 In 2018, a scientist from Japan made the effort to sort through evidence on earthworm populations from around the world. He found that on industrial farms earthworm biomass had plunged by a dramatic 83%. And as the earthworms died off, the organic content of soils collapsed by more than half. Our soils are being turned into lifeless dirt.7
The consequences are worrying, to say the least. Crop yields are now declining on a fifth of the world’s farmland.8 If this continues, scientists warn, the Earth will be able to support only another sixty years of harvests.9 The very soils that have formed the foundations of human civilisation for tens of thousands of years are suddenly, in a matter of decades, on the verge of collapse.

Something similar is happening in our oceans. When we go to the supermarket, we take for granted that we’ll find all the seafood we love: cod, hake, haddock, salmon, tuna – species that are central to human diets all around the world. But this easy certainty is beginning to crumble. Recent figures show that around 85% of global fish stocks are now depleted or facing collapse. Haddock have fallen to 1% of their former volume; halibut, those magnificent giants of the sea, to one-fifth of 1%. Fish catches are beginning to decline around the world, for the first time in recorded history.10 In the Asia-Pacific, fishery yields are on track to hit zero by 2048.11

Continue reading Living in the era of mass extinction →

books, sovarapragmata

Tax Fraud 101

During the greater part of the twentieth century, it was possible to transport huge amounts of wealth across borders easily, by traveling with one’s “pay to bearer” securities. This is no longer true today, be- cause securities aren’t tangible objects: they now exist only in electronic form. So to shelter one’s money, in lieu of moving suitcases filled with bank notes across borders, the common solution is electronic transfer to offshore accounts.

Let’s look at a fictitious example. Michael is CEO of the US company Michael & Co., a firm with 800 employees of which he is the single stock- holder. To send, say, $10 million to Switzerland, Michael proceeds in three stages. First, he creates an anonymous shell company incorporated, for example, in the Cayman Islands, where regulations on disclosure of company owners are very limited.* He then opens an account in Geneva under the shell company’s name, which takes all of a few hours. Finally, Michael & Co. buys fictitious services from the Cayman shell company (consulting, for example), and, to pay for these services, sends money to the shell company’s Swiss account. The transaction generates a paper trail that appears legitimate, and in some cases it actually is. Because companies carry out millions of transfers to Switzerland and other large offshore centers every day—and it is impossible to identify in real time those that are legal (for example, sums paid to true exporters) and those that are not (money evading taxes)—the transaction from Michael & Co. to the shell company’s Swiss bank account is unlikely to trigger any money- laundering alarms at the banks.

And Michael wins twice. By paying for fictitious consulting, he first reduces the taxable profits of Michael & Co., and thus the amount of cor- porate income tax he must pay in the United States. Then, once the money

has arrived in Switzerland, it is invested in global financial markets and generates income—dividends, interest, capital gains. The IRS can tax that income only if Michael self-reports it or if the Swiss bank informs the US authorities. Otherwise, Michael can evade US federal income tax as well.

century European banks developed a new activity: wealth management.The basic service consisted of providing a secure vault in which depositors could place their stocks and bonds. The bank then took responsibility for collecting the dividends and interest generated by these securities. Once reserved for the richest individuals, in the interwar period these services became accessible to any aspiring capitalist. Swiss banks were present in this marketplace. But—an essential point—they offered an additional service: the possibility of committing tax fraud.The depositors who entrusted their assets to them could avoid declaring the interest and dividends they earned without the risk of being caught, because there was no communication between the Swiss establishments and other countries.

If Michael wants to use the money, he has two possibilities. For small amounts, he can simply go to an ATM. But for large amounts, he has to be more clever. The most popular technique is what’s called “Lombard credit”: Michael takes out a loan with the US branch of his Swiss bank, using the money held in Geneva as collateral. So the money stays in Switzerland, still invested in stocks and bonds, while it is also spent in the United States, to buy, for example, a painting by a famous artist or a condominium in Florida.

In sum, the IRS is cheated out of millions—all the taxes owed over time on the income generated by the wealth hidden in Geneva—and Michael can secretly spend his hidden money however he likes.

* Although the Cayman Islands appear often in these kinds of stories, there is evidence that it is even easier to form anonymous companies in Delaware and many OECD countries. See Michael Findley, Daniel Nielson, and Jason Sharman, “Global Shell Games: Testing Money Launderers’ and Terrorist Fi- nanciers’ Access to Shell Companies,” working paper, Centre for Governance and Public Policy, Griffith University, 2012.

Gabriel Zucman, The Hidden Wealth of Nations (2015), the University of Chicago Press

books, sovarapragmata

Η πατριαρχία δεν υφίσταται

Επίλογος

Η στρατηγική του «διαίρει και βασίλευε» ήταν από την αρχαιότητα ένας εκ των προσφορότερων τρόπων για να περιφρουρούν οι στρατιωτικοί και πολιτικοί ηγέτες την εξουσία τους.  Ο διαχωρισμός σε μικρότερες ομάδες δημιουργεί καχυποψία, δυσχεραίνει το σχηματισμό συμμαχιών, επομένως η εμπιστοσύνη τους αντί να στρέφεται δίπλα, προς τις άλλες ομάδες ή άτομα, μετατοπίζεται προς τα πάνω, στους κυρίαρχους. Πρόκειται για μια τόσο επιτυχημένη τακτική που χρησιμοποιήθηκε με σαρωτικές επιπτώσεις σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας και σε ολόκληρο τον κόσμο, από τον Ιούλιο Καίσαρα στην αρχαία Ρώμη μέχρι τους Βρετανούς αποικιοκράτες στην Ασία και την Αφρική. Σήμερα, χρησιμοποιείται από εθνικιστές ηγέτες, που σπέρνουν φόβο γύρω από τη μετανάστευση και τις μειονότητες.

Η διάσπαση είναι, μεταξύ άλλων, αυτή που δίνει στην πατριαρχία την δύναμη της. Η ζημιά που προκαλείται από την έμφυλη καταπίεση δεν είναι μόνο οικονομική ή σωματική – είναι συναισθηματική και ψυχολογική. Η αποξένωση των θυγατέρων από τους γονείς τους, η συναισθηματική απομάκρυνση των συζύγων και η δαιμονοποίηση όσων δεν συμμορφώνονται με τα στενά πρότυπα των φύλων, έχει ως αποτέλεσμα να καλλιεργείται ο φόβος και το μίσος για τους ίδιους τους ανθρώπους στους οποίους βρίσκουμε υποστήριξη και παρηγοριά. Γνωρίζουμε ότι μπορούμε να αγαπήσουμε και να εμπιστευτούμε τους ανθρώπους γύρω μας – η επιβίωσή μας ως κοινωνικό είδος εξαρτήθηκε από αυτό – όμως αυτή η αποσκοπούσα στον έλεγχο διαίρεση των ανθρώπων, ενορχηστρώνεται για να μας κάνει να πιστεύουμε ότι αυτό είναι αδύνατο. Έχει σαμποτάρει τις πιο στενές μας σχέσεις.

Ο πατριαρχικός έλεγχος δεν διαφέρει, κατά μία έννοια, από οποιονδήποτε άλλο. Αυτό που τον διαφοροποιεί είναι ότι λειτουργεί και στο επίπεδο της οικογένειας. Η μακιαβελική του δύναμη έγκειται στο γεγονός ότι μετατρέπει τους πιο κοντινούς μας ανθρώπους σε εχθρούς, με έναν τόσο ύπουλο τρόπο, ώστε το θεωρούμε ως κάτι αναμενόμενο. Η εξέλιξη αυτής της στρατηγικής ανιχνεύεται στις πρακτικές της πατρογραμμικότητας και της πατροτοπικότητας, που απαιτούσαν να χωρίζονται οι γυναίκες από την παιδική τους ηλικία από τους συγγενείς τους, καθώς και στη βαναυσότητα της αιχμαλωσίας που οδηγούσε στην απανθρωποποίηση. Βλέπουμε ότι αυτές οι πρακτικές του αποχωρισμού και του ελέγχου συνδέονται με σημερινούς νόμους και πεποιθήσεις.

Αλλά δεν μπορούμε να εικάσουμε ότι αυτό ίσχυε σε όλο τον κόσμο. Τίποτα από όλα αυτά δεν έγινε αυτόματα. Σε ορισμένες περιοχές, τα πατριαρχικά συστήματα είναι χιλιάδων ετών. Σε άλλες, έχουν καθιερωθεί, ή σε ορισμένες περιπτώσεις επανήλθαν, μόλις λίγους αιώνες πριν.

Η πατριαρχία ως ενιαίο φαινόμενο δεν υφίσταται, λοιπόν, πραγματικά. Αντίθετα, υπάρχουν για την ακρίβεια πολλαπλές πατριαρχίες, οι οποίες διαμορφώνονται από κλωστές που υφαίνονται διακριτικά σε διαφορετικούς πολιτισμούς και εξαρτώνται από τις τοπικές δομές εξουσίας και τα ισχύοντα συστήματα ανισότητας. Η ανθρώπινη κατηγοριοποίηση και οι έμφυλοι νόμοι θεσμοθετήθηκαν από τα κράτη. Η δουλεία επηρέασε τον πατροτοπικό γάμο. Οι αυτοκρατορίες εξήγαγαν την έμφυλη καταπίεση σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ο καπιταλισμός επιδείνωσε τις ανισότητες μεταξύ των φύλων και οι θρησκείες και οι παραδόσεις εξακολουθούν να χειραγωγούνται για να προσδώσουν ψυχολογική ισχύ στην έννοια της ανδρικής κυριαρχίας. Καινούρια νήματα διαπερνούν τις κοινωνικές μας κατασκευές, ακόμη και τώρα. Αν θέλουμε να οικοδομήσουμε έναν πραγματικά δίκαιο κόσμο, πρέπει όλα να ξηλωθούν. Είναι αδύνατο να διαχωρίσουμε την έμφυλη καταπίεση από τις υπόλοιπες μορφές καταπίεσης.

Μπροστά σε ένα τόσο μνημειώδες έργο, ο αγώνας για ισότητα μπορεί να μοιάζει με πόλεμο φθοράς. Εγώ η ίδια έχω μιλήσει σε πολυεθνικές εταιρείες και εταιρικά συνέδρια σε γυναίκες που ζητούν να μάθουν πώς μπορούν να ανέβουν στην ιεραρχία σε σεξιστικά εργασιακά περιβάλλοντα, τη στιγμή που αγνοούν την ύπαρξη των γυναικών με μισθούς εξαθλίωσης, εκείνων που καθαρίζουν τα γραφεία τους όταν φεύγουν. Ακόμα δεν έχουμε εφεύρει πολιτικά συστήματα που θα φροντίζουν για τις ανάγκες του ατόμου περισσότερο από τις απαιτήσεις του κράτους, που θα μας προστατεύουν από τα χτυπήματα αυτού του κόσμου. Ακόμα και όταν οι νόμοι μας γίνουν όσο πιο δίκαιοι γίνεται, όταν, ξεπερνώντας τα έμφυλα στερεότυπα, έχουμε αποδεχθεί όλους τους ανθρώπους όπως είναι, όταν οι γλώσσες και οι πολιτισμοί μας αντανακλούν αξίες ισότητας, ούτε τότε θα έχουν εκλείψει εκείνοι που προσπαθούν να εξουσιάσουν άλλα άτομα με κάποιο νέο τρόπο.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας για αυτό το βιβλίο, ωστόσο, συνάντησα και διάβασα το έργο ανθρώπων που έχουν αφιερώσει την καριέρα τους στον αγώνα για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την ελευθερία, που οραματίζονται τελείως διαφορετικούς κόσμους στους οποίους κανείς δεν εξουσιάζει κανέναν. Όπως όλοι ανεξαιρέτως δεν ανεχόμαστε την αδικία εις βάρος μας, έτσι αντίστοιχα οι περισσότεροι εξ ημών αισθανόμαστε άβολα όταν τρίτα άτομα αντιμετωπίζονται άδικα – συμπεριλαμβανομένων ξένων που δεν έχουμε συναντήσει ποτέ. Μοιραζόμαστε τον πόνο τους. Νιώθουμε την ανάγκη να βοηθήσουμε. Βαθιά μέσα μας έχουμε την επιθυμία να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε, και να επεκτείνουμε αυτή την αγάπη πέρα από τους στενό μας περιβάλλον. Ως επιστημονική συγγραφέας περνάω τον περισσότερο χρόνο μου αναλογιζόμενη την ανθρώπινη φύση και θεωρώ ότι αυτό είναι το πιο αξιοθαύμαστο στοιχείο μας.

Αν θέλουμε να αποκαταστήσουμε τη ζημιά που προκλήθηκε από την ριζωμένη εδώ και αιώνες πατριαρχική εξουσία, ο μόνος τρόπος είναι να καλλιεργήσουμε την ανθρωπιά που είναι κοινή σε όλους μας – αυτό το κομμάτι μας που καταφέρνει να αγαπάει, ακόμα και όταν υπάρχουν κάποιοι που επιδιώκουν τη διάσπαση και την εξουσία. Κάποιοι θα πουν ότι η καταπίεση είναι στη φύση μας. Θα πουν ότι οι άνθρωποι είναι εγγενώς εγωιστές και βίαιοι, ότι ολόκληρες κατηγορίες ανθρώπων είναι εκ φύσεως κυρίαρχες ή υποδεέστερες. Και έρχομαι να ρωτήσω: θα νοιαζόμασταν, άραγε, τόσο πολύ ο ένας για τον άλλον, αν αυτό ήταν αλήθεια;

Angela Saini, Η Πατριαρχία (2024), εκδόσεις Σάλτο

 

books, General, paraloga

Αίμα και νερό σε κομμένο δέντρο

Οικογένεια για μένα είναι… Ουφ. Θα κλείσω τα μάτια και θα σας πω ό,τι μυρίσω. Λοιπόν… οικογένεια είναι… αυτό που σε πρωτοαγγίζει και κλαις προκαταβολικά ποτάμια – λες και διαισθάνεσαι ότι, επειδή ξαπλώνει μια γαρίδα στα μπούτια σου, θα σου απαγορεύεται να κλαις στο μέλλον.

Οικογένεια είναι “συγχαρητήρια” με φτηνά πτυχία υποκριτικής και “να σας ζήσει” με φτυσίματα στο χωρίς αντισώματα αφράτο σακί σου από όλες τις γενιές που έσκαψαν μεθοδικά και ανάλαφρα τον λάκκο σου για τις επόμενες δεκαετίες.

Οικογένεια είναι η αιτία και ο εκτελεστής των εξαρτήσεων σου – κάτι σαν τους μπάτσους με τα ναρκωτικά.

Οικογένεια είναι “που ήσουν ρε μαλακισμένο” και 17 αναπάντητες στο υπουργείο εξωτερικών, στη ΝΑSA, στην αντιτρομοκρατική και στη Νικολούλη, Κυριακή μισή ώρα πριν τα μεσάνυχτα.

Οικογένεια είναι “μη κάνεις σαν κοριτσάκι” όταν το ξεχειλίζον από ενέργεια σώμα σου σπάει τις αλυσίδες των έμφυλων νόμων. Ναι, τις σπάει τόσο εύκολα, θυμίζοντας ότι δεν είναι παρά πολιτικά κατασκευάσματα. Τόσο εύκολα που οι πολιτικοί υπήκοοι τρομάζουν από τη δύναμη του. Τη δύναμη της παιδικότητας. Η παιδικότητα συνεπάγεται πολιτική ανυπακοή. Γι’ αυτό πρέπει να καταστραφεί από τους νομιμόφρονες.

Οικογένεια είναι “καλό παιδί ο Γιωργάκης ε;” για τον μπούλη με το μπουρζουά χτένισμα που χθες σου αρωμάτιζε το παπούτσι στη χέστρα.

Οικογένεια είναι φέρετρα και υποχρεωτικά φιλιά από ανθρώπους με τους οποίους δεν έχεις συναναστραφεί πάνω από δεκατέσσερα λεπτά το Πάσχα, τα Χριστούγεννα και της Παναγιάς αθροιστικά επί 10 χρόνια.

Οικογένεια είναι σωφρονιστικές σφαλιάρες “για το καλό σου”.

Οικογένεια είναι “όλο θα το φας, τα παιδάκια στην Αφρική δεν έχουν να φάνε”. Οικογένεια είναι αδιαμφισβήτητη κυβέρνηση, σαν της Ηρώδου Αττικού 19.

Οικογένεια είναι “κανόνισε να τρέχουμε στα νοσοκομεία πάλι”, “κάτσε καλά”, “να είσαι κύριος”, “μην κάνεις σαν χαζό”.

Οικογένεια είναι ο προσωπικός τραπεζίτης, νταβατζής, μάνατζερ, διατροφολόγος, διδάσκαλος, αρχιτέκτονας και συνοριοφύλακας της ύπαρξης σου.

Οικογένεια είναι η κατάταξη στην ταξική πυραμίδα.

Οικογένεια είναι ατελείωτες βαρετές ώρες στο πολυτελές κτήριο με άντρες σε μαύρα φουστάνια να τραγουδάνε αλαμπουρνέζικα.

Οικογένεια είναι ομοφοβικές μπότες στο στήθος μέχρι να αποστηθίσεις τον Αντρικό Κώδικα.

Οικογένεια είναι ο μονοπωλητής της αληθινής χριστιανοσύνης και “τσακίσου για μπάνιο, σαν γυφτάκι είσαι”.

Οικογένεια είναι παρκάρισμα σε κατασκηνώσεις.

Οικογένεια είναι ο Μεγάλος Αδερφός σου.

Οικογένεια είναι “γιατί έτσι… είσαι μικρός, δε μπορείς να καταλάβεις”.

Οικογένεια είναι επιβαλλόμενη συγκατοίκηση και ανύπαρκτες αγκαλιές.

Οικογένεια είναι τρανταγμένοι μεντεσέδες και πυγμαχία σε λευκούς σάκους από τσιμέντο.

Οικογένεια είναι “για να μυρίσω τα χέρια σου”.

Οικογένεια είναι 70 ουσίες που προκαλούν καρκίνο.

Οικογένεια είναι οι πελάτες του κάθε 4 χρόνια γυαλιστερού σωτήρα.

Οικογένεια είναι το στρατιωτάκι στη σκακιέρα του κράτους.

Οικογένεια είναι ένα νεφρό σε συνεδρίες.

Οικογένεια είναι “σκάσε”.

Οικογένεια είναι κατουρημένα σεντόνια.

Οικογένεια είναι ο απλήρωτος οικοδόμος του φόβου.

Οικογένεια είναι λουρί από ανθρώπινο δέρμα.

Οικογένεια είναι μουγκές σκέψεις.

Οικογένεια είναι εφιάλτες και όνειρα στα όνειρα.

Οικογένεια είναι το μίνι βασίλειο “του άντρα του σπιτιού”

Οικογένεια είναι παλάμες σε τραπέζια.

Οικογένεια είναι βλέμματα με ξεχαρβαλωμένα συναισθήματα.

Οικογένεια είναι ντροπή και υπερηφάνεια και προκατάληψη.

Οικογένεια είναι καθρέφτης και ο ύψιστος κριτικός αυτοεικόνας.

 

Οικογένεια είναι βλάβη ανεπανόρθωτη. Ζωγραφιά δίχως κλικ για ακύρωση. Κόκκινο και διάφανο μελάνι σε λευκό χαρτί. Μια ζωή ολόκληρη. Από τις πολλές παράλληλες που ζούμε. Και αν ο θεϊκός νόμος επιφυλάσσει την αντιγραφή και την επικόλληση της βίας της πάνω στο λευκό των επόμενων στη σειρά ξερατών της Φάτα Μοργκάνα, τότε… θα τα βάλω με τη θεά, μετά από ένα Ντεπόν του Ελεύθερου Πνεύματος:

Ψυχοθεραπεύσου πριν γίνεις γονιός

μπας κι ο πλανήτης αλλάξει

γιατί στρίβαμε μπάφους στην τάξη

με διαταραχές στα δεκάξι

 

Η οικογένεια είναι η θεά. Από αυτήν ξεκινάν όλα και δι’ αυτής προχωρούν. Ποιος ξέρει, ίσως κάποτε γίνουμε οι ίδιοι θεοί ή θεές του εαυτού μας. Ζαρατούστρα. Ίσως κάποτε καταργήσουμε τις εξαναγκαστικές σχέσεις. Ίσως αποποιηθούμε την κληρονομιά της  εκδικητικότητας. Ίσως κάποτε ελευθερωθούμε από την κτητικότητα. Οι περισσότερες ανθρώπινες σχέσεις αντικατοπτρίζουν κάποιο βαθμό ιδιοκτησίας ενός ατόμου επί ενός άλλου, λέει ο Ορλάντο Πάτερσον, ναι αυτός ο Τζαμαϊκανός που γράφει και γράφει για τη σκλαβιά.

Αλλά είτε κοιτάξουμε πίσω… σε κάποιο Τσαταλχογιούκ, όπου όσοι ζούσαν κάτω από την ίδια στέγη δεν ήταν απαραίτητα συγγενείς μεταξύ τους. (…) ολόκληρη η κοινότητα ήταν μια μεγάλη οικογένεια, όπου όλα τα παιδιά μπερδεύονταν μεταξύ τους.[1] Είτε, αν μας έχουν απομείνει σφαίρες για εκείνο το παιδικό όπλο, τη φαντασία, σημαδέψουμε μπροστά… θα δούμε την παλάμη της Δυνατότητας να κουνιέται σαν μετρονόμος αριστερά-δεξιά. Τικ. Τακ.

[1] Angela Saini, Η Πατριαρχία (2024), εκδόσεις Σάλτο

books, General, sovarapragmata

Αλφαβητάρι εξαπάτησης

Στους τσιμεντένιους και στους διαδικτυακούς δρόμους της χώρας -και όχι μόνο- λέγεται ότι αυτή είναι η πρώτη γενοκτονία στην ιστορία που εκτυλίσσεται ζωντανά στις οθόνες μας. Ότι αυτή τη φορά, η ιστορία δε θα γραφτεί από τους θύτες, από τους ισχυρούς, όπως συνηθίζεται πριν πακεταριστεί και βαφτιστεί «επίσημη γνώση», δηλαδή έγκυρη και άρα η μόνη αληθής.

Παρά τις αδιάκοπες προσπάθειες[1] [2]της εταιρίας του τέταρτου πιο πλούσιου ανθρώπου στον κόσμο[3], τα κοινωνικά δίκτυα, έχουν κάνει τεράστια ζημιά στο Ισραήλ. Το κάλεσμα για «ηλεκτρονική πολιτική ανυπακοή» αναβάθμισε το ίντερνετ από απλό μέσο επικοινωνίας, σε χώρο κοινωνικοπολιτικής αναταραχής[4], φιλοδοξώντας μια ενοχλητική διακοπή της ήσυχης κανονικότητας. Μολονότι υπάρχουν για να εξασφαλίζουν ότι θα καταναλώνουμε, ότι θα σπαταλάμε όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο αποβλακωμένοι, σκρολάροντας, η εμετική μετάδοση -ή η μη μετάδοση- των εγκλημάτων στην ιστορική Παλαιστίνη από τα συστημικά ΜΜΕ, τους μονοπωλητές της αλήθειας (μιας και οι μη ειδικοί, μας λένε, είναι επιρρεπείς στα fake news και άρα καλύτερα να μην μπλέκονται στη δουλειά τους), ανάγκασε καθημερινούς ανθρώπους να γίνουν πομποί προκειμένου να σερβίρουν την θαμμένη πληροφορία -συμπαρατασσόμενοι με την αξιοπρεπή ανεξάρτητη δημοσιογραφία. Από τα «αποκεφαλισμένα μωρά» μέχρι τις «ξεκοιλιασμένες εγκύους», η προπαγάνδα και η παραπληροφόρηση[5] έχει φτάσει σε επίπεδο αηδίας. Πάμε να δούμε, λοιπόν, τη μαγική συνταγή που έκανε ένα – όλο και μικρότερο – μέρος του κόσμου να συμμερίζεται τα λόγια ενός υπουργού του Ισραήλ: Διέταξα την πλήρη πολιορκία της λωρίδας της Γάζας. Ούτε ενέργεια, ούτε φαγητό, ούτε φυσικό αέριο, όλα είναι κλειστά. Πολεμάμε ανθρωπόμορφα ζώα και δρούμε αναλόγως.

Ήδη από τον πρώτο μήνα, το the Column[6] ξεσκέπαζε την προκατειλημμένη πένα των μεγάλων, «έγκυρων» ΜΜΕ. Τον Απρίλη, το Intercept[7], έχοντας προηγουμένως χαρτογραφήσει την ηθική χρεοκοπία των τελευταίων[8], αποκάλυψε το περιεχόμενο του «ραβασακίου» που καθοδηγεί την πένα των δημοσιογράφων του κολοσσού New York Times. Στην λογοκρισία υπόκεινται οι λέξεις “γενοκτονία”, “εθνοκάθαρση” και οι φράσεις “κατεχόμενες περιοχές” και “προσφυγικοί καταυλισμοί”. Το έγγραφο παραδίδεται από τους προϊσταμένους ως σχεδιάγραμμα “για να παραμείνεις αντικειμενικός σύμφωνα με τις αρχές της δημοσιογραφίας”, αλλά οι εργαζόμενοι αντιλαμβάνονται ότι προασπίζεται το αφήγημα του Ισραήλ. Η χρήση της λέξης “Παλαιστίνη” απαγορεύεται “εκτός πολύ σπάνιων περιπτώσεων”. Απεναντίας, η λέξη Ισραήλ και οι ομόρριζες του, γεμίζουν τις οθόνες μας: Ο κόσμος πρέπει να πιστεύει ότι υπάρχει ένας πόλεμος ανάμεσα σε ανθρώπους σαν εμάς -της Δύσης, λευκούς, πολιτισμένους, της ελεύθερης αγοράς, δημοκρατικούς- και σε τρομοκράτες (“Israel-Hamas war”). Το ραβασάκι, ασφαλώς, παροτρύνει τους δημοσιογράφους να χρησιμοποιούν τη λέξη “τρομοκράτες” για την 7 Οκτώβρη και να αποφεύγεται η χρήση της λέξης μαχητής (fighters, militants). Επίσης, ενώ οι αναφορές σε θανάτους Ισραηλινών γίνεται με τη Χαμάς πάντα ως Υποκείμενο, οι αναφορές σε θανάτους Παλαιστίνιων -όταν γίνονται- γίνονται σχεδόν αποκλειστικά σε παθητική φωνή, χωρίς ποιητικό αίτιο. Τα ρήματα και τα επίθετα επιλέγονται, επίσης, προσεκτικά με κριτήριο την εθνικότητα των θυμάτων. Έτσι, τους Ισραηλινούς “τους σκοτώνει” η Χαμάς, ενώ οι Παλαιστίνιοι “χάνουν τη ζωή τους”. Το Νοέμβρη του 2023 άλλη έρευνα του Intercept είχε καταλήξει στο ότι λέξεις όπως “σφαγή” χρησιμοποιούνταν σχεδόν αποκλειστικά για τους σκοτωμένους από Παλαιστίνιους Ισραηλινούς και όχι το αντίστροφο. Εκτός αυτών, συμπληρώνω, σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση, οι νεκροί Ισραηλινοί έχουν πρόσωπο, όνειρα, οικογένειες, παρελθόν. Αντιθέτως, οι νεκροί Παλαιστίνιοι έχουν μόνο… νούμερο.

Πριν λίγες μέρες, επιστολή[9] προς τον διευθυντή του BBC, υπογεγραμμένη από τουλάχιστον εκατό εργαζομένους του μέσου, καταγγέλλει ότι το τελευταίο δεν παρέχει «με συνέπεια δίκαιη, ακριβή και στηριγμένη σε στοιχεία δημοσιογραφία όσον αφορά την κάλυψη των γεγονότων στη Γάζα». Και συνεχίζει ζητώντας τα εξής: να επαναλαμβάνεται ότι το Ισραήλ απαγορεύει σε δημοσιογράφους να μπουν στη Γάζα, να είναι ξεκάθαρο στους τίτλους όταν το Ισραήλ είναι ο θύτης, να περιλαμβάνεται συστηματικά το ιστορικό υπόβαθρο που προηγείται του Οκτώβρη του 2023 και να αμφισβητούνται έντονα οι ισχυρισμοί των εκπρόσωποι της κυβέρνησης και του στρατού στις συνεντεύξεις. Η σύνοψη της επιστολής μπορεί να γίνει με τη φράση «ξεπλένετε το Ισραήλ».

Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι τα εν λόγω ευρήματα αντιπροσωπεύουν και την Ελλάδα των δολοφονημένων δημοσιογράφων, των υπό κρατική παρακολούθηση δημοσιογράφων, των χαϊδεμένων με γκλοπ και ποινικές διώξεις δημοσιογράφων, των SLAPP, των φιλοτεχνημένων στο Μέγαρο Μαξίμου non-papers[10] και των εξαγορασμένων από την διαπλεκόμενη κυβέρνηση μίντια. Στη χώρα του ανελεύθερου τύπου -χάσταγκ 108[11]– είδαμε πώς σε μία έκτακτη συγκυρία όπου η πολεμική εμπλοκή πρέπει να δικαιολογηθεί στα μάτια των φορολογουμένων ψηφοφόρων, η καθημερινή ενημέρωση δεν είναι παρά «βιασμός της πραγματικότητας»[12].

Το «δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα» – όπως μας θυμίζει διαρκώς ο αυτοανακηρυχθείς φίλος του, ο Κ. Μητσοτάκης – θεωρείται δεδομένο στη δημόσια συζήτηση και ο προβληματισμός έγκειται στο αν «το παράκανε» ή όχι. Για να φτάσεις σε αυτό το συμπέρασμα πρέπει να προσπεράσεις πολλούς νομικούς κανόνες. Αρχικά, το ότι η κατοχή ξένης χώρας συνιστά επίθεση. Και, μάλιστα, παραβιάζει τον πυρήνα των αρχών στις οποίες είναι θεμελιωμένος ο ΟΗΕ, που είναι ο σεβασμός της εδαφικής κυριαρχίας και ακεραιότητας, το δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση, οι αρχές της ειρηνικής συνύπαρξης, της καλής γειτονίας και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών. Δεν μπορεί επομένως να γίνει λόγος για αυτοάμυνα. Για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων, όταν μάχονταν ενάντια στις ανταρτικές δυνάμεις της Ελλάδας ή άλλων κατεχόμενων χωρών, δεν ήταν αυτοάμυνα. Ούτε οι επιχειρήσεις των Οθωμανών ενάντια στους εξεγερμένους Έλληνες το 1821 ήταν αυτοάμυνα. Επομένως είναι λαθεμένη και παραπλανητική η συζήτηση για το αν το Ισραήλ εφαρμόζει το Διεθνές Δίκαιο των ένοπλων συγκρούσεων. Απλούστατα δεν πρόκειται για άμυνα. Πρόκειται για επιχειρήσεις εδραίωσης της κατοχής. Άρα, δε θα έπρεπε καν να μιλάμε για εγκλήματα «πολέμου». Αυτά έγραφε ο Δημήτρης Καλτσώνης[13] σε μία Ελλάδα όπου ο αμυνόμενος είχε βαφτιστεί επιτιθέμενος και ο θύτης θύμα. Η αντιστροφή των ρόλων.

Σύμφωνα με το Χάρτη του ΟΗΕ (άρθρο 2 παρ. 1), κάθε λαός δικαιούται να εξασφαλίζει την εθνική ανεξαρτησία του με κάθε μέσο! Επιπρόσθετα, ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 1970, αναφέρεται ρητώς στην “νομιμότητα του αγώνα λαών για την ανεξαρτησία τους, την εδαφική ακεραιότητα, την εθνική ενότητα και απελευθέρωση από αποικιοκρατία, απαρτχάιντ, και ξένη κατοχή με όλα τα διαθέσιμα μέσα, συμπεριλαμβανομένου του ένοπλου αγώνα”. Η αντικατάσταση της λέξης “Παλαιστίνη” με τη λέξη “Χαμάς” στο συστημικό τύπο εξυπηρετεί ακριβώς αυτό: Να αποκοπούν οι χρήστες της βίας (Χαμάς) από τους δικαιούμενους να αντισταθούν βίαια Παλαιστινίους.

Στις 14/2/24, εκπρόσωπος του ΟΗΕ δήλωνε σε συνέντευξη: Έχω δουλέψει με πολλές τρομοκρατικές και εξεγερτικές ομάδες, η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση για εμάς, φυσικά, όπως ξέρετε, είναι πολιτικό κίνημα. Βέβαια, ο ΟΗΕ δεν έχει το τεκμήριο της αλήθειας. Ας δει το καθένα μονάχο του τον -παρεμφερή με τον ορισμό της ΕΕ- ελληνικό νομοθετικό ορισμό της τρομοκρατικής οργάνωσης στο άρθρο 187Α[14] του ΠΚ και ας κρίνει. Δε χρειάζεται πτυχίο νομικής, υπόσχομαι…

Αλήθεια, ένα κράτος ή ένας στρατός, παραδείγματος χάριν ο Ισραηλινός, αποτελείται από περισσότερα από τρία πρόσωπα που δρουν από κοινού; Έχει τη δομή ομάδας; Έχει διαρκή δράση; Τελεί κακουργήματα -όπως ανθρωποκτονίες (299ΠΚ), βαριές σωματικές βλάβες (310ΠΚ), απαγωγές παιδιών (324ΠΚ) , εκρήξεις που καταστρέφουν εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας (πχ νοσοκομεία, δρόμους, σύστημα ύδρευσης, ηλεκτρισμού) ή ανθρώπινες ζωές (270ΠΚ)- ή πράξεις από τις οποίες υπάρχει η πιθανότητα να δημιουργηθεί κίνδυνος (εγκλήματα γενικής διακινδύνευσης) ή “διαπράττει βιαιοπραγίες εναντίον προσώπων ή πραγμάτων ή εισβάλλει παράνομα σε ξένα σπίτια, καταστήματα ή άλλα ακίνητα κτήματα” (διατάραξη κοινής ειρήνης 189ΠΚ, έγκλημα κατά της τάξης); Αυτά τα διαπράττει σε έκταση που δημιουργεί κίνδυνο για τη χώρα, ας πούμε των Παλαιστινίων; Έχει σκοπό να εκφοβίσει σοβαρά τον πληθυσμό, για παράδειγμα, των Παλαιστινίων ή να βλάψει/καταστρέψει τις θεμελιώδεις πολιτικές/οικονομικές δομές της χώρας τους;

Δεν φιλοδοξώ να δαχτυλοδείξω ποιος είναι τρομοκράτης και ποιος όχι, παρά να θυμίσω ότι τα κριτήρια στιγματισμού κάποιας ομάδας ως τρομοκρατικής είναι καθαρά πολιτικά, όχι νομικά (όχι πως το νομικό δεν είναι πολιτικό, αλλά αυτό είναι μία άλλη συζήτηση κοινωνιολογίας του δικαίου). Με απλά λόγια, τρομοκράτης γίνεσαι, όχι λόγω των πράξεων σου, αλλά επειδή κάποιος έχει συμφέρον να σου κολλήσει αυτή την ετικέτα. Και αν έχει αρκετή εξουσία και διασυνδέσεις, δεν είναι τόσο δύσκολο να το πετύχει. Τα συμφέροντα, βέβαια, αλλάζουν και, συνεπώς, αλλάζουν και οι εχθροί. Πάρτε για παράδειγμα, την τρυφερή συνεργασία των – αενάως αιμοσταγών – ΗΠΑ με τον αιμοσταγή Σαντάμ Χουσεΐν του Ιράκ και τη μετέπειτα μισητή αποκήρυξη του ως παράφρονα τρομοκράτη. Παραφράζοντας την Αναστασία Τσουκαλά, ο τέως τρομοκράτης μπορεί να μετατραπεί σε ισότιμο συνομιλητή στο μέλλον, αν μεταβληθούν οι συσχετισμοί δυνάμεων[15] – και το αντίστροφο. Τρανταχτή απόδειξη αυτής της ρευστής, μη αντικειμενικής ταξινόμησης είναι ο Νέλσον Μαντέλα, το σήμερα εγκωμιαζόμενο σύμβολο κατά του απαρτχάιντ το οποίο βρισκόταν στη λίστα των τρομοκρατών των ΗΠΑ μέχρι το 2008. Το ίδιο μοτίβο ανιχνεύεται και όσον αφορά την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), ενώ, στην Ελλαδίτσα μας, είδαμε το κόμμα των ταγμάτων εφόδου με τις σβάστικες να δικάζεται με τη χαμηλότερων ποινών διάταξη για εγκληματική οργάνωση και όχι με τον  ΠΚ187Α[16]. Η ταμπέλα φυλάσσεται για τους κόκκινους και για ό,τι δεν αρέσει στις ελίτ.

Στα συστημικά μέσα ενημέρωσης δεν υπάρχει κατηγορία για αυτόν που ασκεί το δικαίωμα του στην ένοπλη πάλη: Τα άτομα στη Γάζα διχοτομούνται σε αμάχους και σε τρομοκράτες -για τα Σιώνια είναι όλοι τρομοκράτες. Σύμφωνα με την εικόνα που έχουν κατασκευάσει παρέα με το Χόλυγουντ, τον πολιτικό λόγο και την ακαδημία, ο τρομοκράτης δεν είναι άνθρωπος. Δεν εμφορείται από λογική, συναίσθημα, ηθική και δεν έχει δικαιώματα. Άρα, είναι αδύνατο να διαπραγματευτείς μαζί του, είναι αδύνατο να συνυπάρξεις μαζί του και είναι αδύνατο να έχει δικαίωμα στην ένοπλη αντίσταση. Ως το ύψιστο εργαλείο απανθρωποποίησης, η ετικέτα της τρομοκρατίας είναι ό,τι ακριβώς χρειάζεται να κολλήσει ένα κίνημα εποικιστικής αποικιοκρατίας στη μούρη των γηγενών θυμάτων του.

Όπως μου επισήμανε ο ίδιος ο Ilan Pappé[17], δεν φταίει, εν τέλει, κάποιο συλλογικό τραύμα εκ του Ολοκαυτώματος, αλλά η εκμετάλλευση ενός επίπλαστου συλλογικού τραύματος το οποίο αναγιγνώσκει τους αυτόχθονες αντιστεκόμενους ως τους «νέους Ναζί». To Oλοκαύτωμα, έγραφε ο Norman Filkenstein δυο δεκαετίες πίσω, είναι μία ιδεολογική αναπαράσταση του Ναζιστικού ολοκαυτώματος[18]. Όπως οι περισσότερες ιδεολογίες, ενέχει μία έστω αμυδρή σύνδεση με την πραγματικότητα. Το Ολοκαύτωμα δεν είναι αυθαίρετο, είναι εσωτερικά συναφές κατασκεύασμα. Το κεντρικό του δόγμα συντηρεί πολιτικά και ταξικά συμφέροντα. Το Ολοκαύτωμα έχει αποδειχθεί απαραίτητο ιδεολογικό όπλο. Μέσω της εκμετάλλευσης του, μία από τις πιο τρομερές στρατιωτικές δυνάμεις, με ένα φρικτό αρχείο παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έχει δώσει στον εαυτό της το ρόλο ενός κράτους-θύματος.[19]

Η μοιρολατρική ιδέα ότι βρισκόμαστε σε ένα βίντεο-παιχνίδι με προκαθορισμένους, αμετάκλητους ρόλους, εξυπηρετεί άριστα το μανιχαϊστικό μότο του Ισραήλ «εγώ είμαι ο καλός, εσύ ο κακός». Ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα είναι να εξηγήσεις στους Ισραηλινούς ποια είναι η αιτία και ποιο το αποτέλεσμα, τι προκαλεί αυτή τη βία, και να μη θεωρούν ότι είναι εντελώς απρόκλητη και άρα δεν έχουν άλλη επιλογή από το να βρίσκονται στην κατάσταση που βρίσκονται.[20] Σύμφωνα με έρευνα του “ισραηλινού ιδρύματος δημοκρατίας”, δεν υπάρχει οριακά κανένας Ισραηλινός που να πιστεύει ότι η ίδρυση ανεξάρτητου, αποστρατιωτικοποιημένου (!) κράτους θα έδινε τέλος στην λεγόμενη τρομοκρατία (0,5%).[21] Μηδέν. Κόμμα. Πέντε. Υπό την πεποίθηση ότι είναι καταδικασμένοι να τους μισούν αιώνα, να αμύνονται αιώνια, δεν εκπλήσσει το βαφτιστικό του στρατού τους, “Αμυντικές Δυνάμεις του Ισραήλ” (IDF) — εμείς του κολλήσαμε το παρατσούκλι “Κατοχικές Δυνάμεις του Ισραήλ” (IOF).

Εκτός του Ισραηλινού πρωθυπουργού, ως «νέους ναζί» τιτλοφόρησε τη Χαμάς και ο Καγκελάριος της Γερμανίας για να συμπληρώσει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ ότι είναι χειρότερη από τον ISIS. Μετά παραβλέψεως της κοινοτοπίας του κακού[22], την οποία παρουσίασε ιδιοφυώς ο Jonathan Glazer στη μεγάλη οθόνη[23], έξι δεκαετίες αφότου η Hannah Arendt την ανάλυσε στο χαρτί[24], οι ναζί έχουν αποτυπωθεί στην κοινή γνώμη ως τέρατα, και όχι ως παράγωγα ενός ιστορικού, κοινωνικού περιβάλλοντος με ψυχολογικές περιπλοκότητες. Με την ταύτιση αυτή (Χαμάς = τέρατα), λοιπόν, οι αλιτήριες δυτικές ελίτ προμοτάρονται ως φύλακες της ανθρωπότητας σε κάτι που θυμίζει ταινία της Marvel. Με τα λόγια του Νετανιάχου: Στηρίξτε το Ισραήλ όσο μάχεται και υπερνικά τη Χαμάς. Δεν είναι αποκλειστικά δική μας μάχη, είναι μάχη όλου του πολιτισμένου κόσμου.[25]

Κάθε αυτοκρατορία στον επίσημο λόγο της έχει δηλώσει ότι δεν είναι σαν όλες τις άλλες, ότι οι συνθήκες της είναι ιδιαίτερες, ότι επιφορτίζεται με την αποστολή να διαφωτίσει, να εκπολιτίσει, να φέρει τάξη και δημοκρατία, και ότι χρησιμοποιεί τη βία μόνο ως έσχατη λύση. Και, ακόμα πιο θλιβερό, υπάρχει πάντα μια χορωδία πρόθυμων διανοούμενων που μιλάνε καθησυχαστικά για αγαθές ή αλτρουιστικές αυτοκρατορίες, σαν να πρέπει κανείς να μην εμπιστεύεται τα ίδια του τα μάτια, βλέποντας την καταστροφή, τη δυστυχία και το θάνατο που φέρνει η πιο πρόσφατη “εκπολιτιστική αποστολή”.[26]

Ο Edward Said γνωρίζει καλά πως το λεξιλόγιο είναι μέσο παραποίησης της πραγματικότητας. «Υπήρχε Γάλλο-Αλγερινή σύγκρουση;» αναρωτιέται ο Gideon Levy[27]. «Υπήρχε μια βάναυση κατοχή εις βάρος της Αλγερίας», απαντά. Στην Ελλάδα επί κατοχής (1941-1944) υπήρχε Αντίσταση κατά των Γερμανών, δεν υπήρχε πόλεμος Γερμανίας-ΕΑΜ, ούτε γερμανό-ελληνική σύγκρουση. Προκαλώ όσα διαφωνούν να αναφέρονται στην ελληνική επανάσταση του ’21 ως -έναν ακόμη- «ελληνοτουρκικό πόλεμο». «Είμαστε σε πόλεμο» διακήρυττε ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ το πρωί της 7ης Οκτώβρη. Μα γίνεται να κηρύξεις πόλεμο στον λαό που κατέχεις;Καμουφλάροντας, λοιπόν, το δίπολο καταπιεστή-καταπιεζόμενου, δίνεται η εντύπωση ότι φταίνε εξίσου και οι δύο (ή περισσότερες) πλευρές. Την ίδια λειτουργία επιτελεί και η «Ορθοδοξία της ειρήνης», φράση που χρησιμοποιεί ο Ilan Pappe για να επικρίνει όσους εγκλωβίζονται στο αίτημα της κατάπαυσης του πυρός (ceasefire). Πολλοί αναρωτιούνται γιατί απλά δε σταματάνε να πολεμάνε; Για να ακούσουν την σφαλιάρα από τον Ghassan Kanafani[28] στην διάσημη συνέντευξη: να σταματήσουμε να πολεμάμε για ποιό πράγμα; Οι άνθρωποι συνήθως πολεμάνε για κάτι και σταματάνε να πολεμάνε για κάτι. Ο δημοσιογράφος που έπαιρνε τη συνέντευξη κόλλησε. Αν ήταν ειλικρινής, θα απαντούσε «να σταματήσετε να πολεμάτε για την ελευθερία σας». Η ευχή να αφήσουν αμφότεροι τα όπλα και να επιστρέψουν στην προ της 7 Οκτώβρη «ειρήνη», σημαίνει ευχή για επιστροφή σε μια κατάσταση αδικίας. Ας θυμηθούμε μερικές αράδες του ποιητή Karim Wafa-AlHussaini:

Ο καταπιεστής λέει

ότι “διαταράσσουμε την ειρήνη”

ψεύδεται

δεν διαταράσσουμε την ειρήνη

αυτό που διαταράσσουμε είναι το μυστικό σύστημα καταπίεσης

που έχει χτίσει στις πλάτες των δικών μας δεινών

αποκαλεί αυτό το σύστημα ανισότητας “ειρήνη”

γιατί η άνεσή του

εξαρτάται από τη δική μας ταλαιπωρία

Γι΄αυτό έχει τόση σημασία να φωνάζουμε «Λευτεριά στην Παλαιστίνη»: η απελευθέρωση είναι κάτι διαφορετικό από την ειρήνη. Ή, ορθότερα κατ’ εμέ, είναι προϋπόθεση της ειρήνης.

Συναφή είναι τα περί «κύκλου της βίας». Σε έναν κύκλο δεν υπάρχει αρχή ούτε τέλος – τέλος στα αρχαία σημαίνει «σκοπός». Η ιστορία έχει σβηστεί ως ασήμαντη. Ένα αναίτιο, άσκοπο ξυλίκι, λοιπόν – λες και μιλάμε για τις παρέες εφήβων με τα γελοία τσαντάκια και το κόπι-πέιστ κούρεμα. Έλα, όμως, που η βία των Ισραηλινών προέρχεται από την φύση της εποικιστικής αποικιοκρατίας, όχι από τη βία των Παλαιστινίων. Εξάλλου, την τελευταία δεν την αισθάνονται συνήθως οι Ισραηλινοί. Είναι αναληθές ότι πρόκειται για διαδοχικές αντιδράσεις. Η επίθεση από τη μία πλευρά είναι αδιάλειπτη. Αν αναρωτιέστε τι θα γινόταν αν εξαφανίζονταν οι ρουκέτες της Χαμάς, αρκεί να ρίξετε μια ματιά στις μεγάλες περιόδους σιωπής της στο παρελθόν. Τίποτα δεν άλλαξε στην συμπεριφορά του Ισραήλ. Γιατί; Στις στολές Ισραηλινών στρατιωτών εύκολα διακρίνουμε το χάρτη του Μεγάλου Ισραήλ που περιλαμβάνει όλη την ιστορική Παλαιστίνη. Αυτός είναι ο στόχος του Σιωνισμού και αναπόφευκτα του Σιωνιστικού (όχι Εβραϊκού) κράτους, όχι μόνο μιας ακροδεξιάς κυβέρνησης. Απόδειξη και το ότι ούτε μία Ισραηλινή κυβέρνηση δεν σταμάτησε την επέκταση των παράνομων εποικισμών. Θέλουν όσο το δυνατόν περισσότερη Παλαιστίνη με όσο το δυνατόν λιγότερους Παλαιστίνιους μέσα.[29]

Άλλη αστεία, θα έλεγα, φράση είναι το «όλο μαλώνουν αυτοί, οι Εβραίοι με τους Μουσουλμάνους», η οποία υπονομεύει τον συλλογισμό περί αποικιοκρατίας σε ένα άλογο θρησκευτικοκεντρικό μπιφ όπου η κάθε πλευρά φωνάζει «ο δικός μου θεός είναι ο αληθινός». Είναι ένας ευγενικός τρόπος να πεις ότι φταίει η φανατική τους ηλιθιότητα. Τα υποκείμενα, με μια γρήγορη γενίκευση, αλλάζουν: το εθνικό στοιχείο, άρα και το εθνικοαπελευθερωτικό, εξαφανίζεται από τη συζήτηση και τη θέση του παίρνει το θρησκευτικό. Η αποικιοκρατία και η πραγματικότητα της ανισότητας είναι ανύπαρκτη σε αυτούς τους συλλογισμούς. Γι’ αυτό είναι τόσο χρήσιμοι για το Ισραήλ.

Αντίστοιχα, η χρήση της λέξης φυλακισμένος για τους Παλαιστίνιους στις Ισραηλινές φυλακές (5.000 την 6η Οκτώβρη 2023 και 10.000 τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές) σε αντιπαραβολή με τους Ισραηλινούς ομήρους, σβήνει την κατοχή από τη συζήτηση. Προσδίδει νομιμοποίηση στην απαγωγή Παλαιστινίων και απονομιμοποίηση στην ομηρεία Ισραηλινών. Η τελευταία, δύναται να δικαιολογηθεί ως βίαιη αντίσταση (με όρια φυσικά) άλλα η «φυλάκιση» των Παλαιστινίων, δεν είναι δυνατόν να δικαιωθεί διότι γίνεται στη βάση ενός καθεστώτος απαρτχάιντ. Σε θεατρικές παραστάσεις που ονομάζουν δίκες, δικάζονται από κατοχικούς στρατιώτες με 99% πιθανότητες καταδίκης[30] – όχι ότι προϋποτίθεται δίκη[31] για να τους κλείσουν στα στρατόπεδα βασανιστηρίων, όπως αποκαλεί στην έκθεση της η B’Tselem[32] τα ισραηλινά σωφρονιστικά ιδρύματα, εκεί όπου οι πιο αρρωστημένες φαντασιώσεις παίρνουν σάρκα και οστά. Το 2020, άλλη έκθεση[33] μαρτυρούσε ότι εκεί το 95% βασανίζεται, συμπεριλαμβανομένων παιδιών — 400 έως 700 απαγάγονταν ανά έτος πριν την 7 Οκτώβρη.

Άλλη παραπλανητική φράση είναι η «συλλογική τιμωρία». Σημαίνει ότι τιμωρείται σύνολο ατόμων για τις πράξεις μεμονωμένων ατόμων ή μέρους του συνόλου επειδή απλώς ανήκουν σε ένα κοινό σύνολο. Η τιμωρία, ωστόσο, σημαίνει ένα κακό που επιβάλλεται ως αντιστάθμισμα ενός άλλου κακού. Στρέφεται προς έναν θύτη και προϋποθέτει ένα θύμα. Οι δολοφονίες αμάχων την 7η Οκτώβρη σηκώνουν αναμφίβολα τιμωρία, όμως η ερμηνεία κάθε εγκλήματος του Ισραήλ εδώ και 365 ημέρες ως απάντηση, ως αντίδραση στην 7η Οκτώβρη, συγκαλύπτει τα ρατσιστικά κίνητρα των σιωνιστών οι οποίοι ανέκαθεν (εθνο)καθαρίζουν όλη την υποσχεθείσα από τον θεό τους γη, ό,τι κι αν κάνει η κάθε Χαμάς.

Το νόημα των λέξεων βουλιάζει σιωπηλά κάτω από τις τσιρίδες και εμείς ούτε που το παίρνουμε χαμπάρι. Μέχρι και άτομα, μέσα ενημέρωσης ή οργανώσεις που αναγνωρίζουν το δίκαιο της παλαιστινιακής πλευράς, καλωσορίζουν τον δούρειο ίππο και επιχειρηματολογούν με το αδειοδοτημένο λεξιλόγιο, πυροβολούν με τις σφαίρες που τους χάρισε ο εχθρός. Το ματς παίζεται σε μία Οργουελική Νεογλώσσα και αν θέλεις να συμμετέχεις είσαι αναγκασμένος να την καταπιείς.

Άλλο επικοινωνιακό τρικ είναι η μεταμφίεση ένας συστημικού χαρακτηριστικού σε ατυχή εξαίρεση, «μεμονωμένο περιστατικό» στο λεξικό της ελληνικής copaganda[34]. Ο Νετανιάχου. «Δεν αντιπροσωπεύει την κοινωνία», «γίνονται διαδηλώσεις εναντίον του», λένε. Οι διαφωνίες, ωστόσο, στο εσωτερικό του Ισραήλ έχουν ως αντικείμενο μόνο «τα του Ισραήλ». Ως προς την κατοχή, το απαρτχάιντ, την πολιορκία δεν υπάρχει διαφωνία. Μόνο από μια χούφτα περιθωριακούς που αντιμετωπίζονται στην καλύτερη ως παρανοϊκοί και στην χειρότερη ως προδότες της πατρίδας, μου λέει ο Ilan Pappé, καθώς ανακαλεί εκείνο το γιγάντιο πανό σε μέγεθος κτηρίου που έγραφε «Όχι Gideon Levy, κάνεις λάθος: μόνο τα εβραϊκά βρέφη αξίζουν να ζουν» ως απάντηση σε άρθρο του που έλεγε «λυπηθείτε τουλάχιστον τα σκοτωμένα μωρά». Σύμφωνα με δημοσκόπηση, το 88%[35] «πιστεύει ότι οι απώλειες στην παλαιστινιακή πλευρά είναι δικαιολογημένες». Και είναι αναμενόμενο σε μία κοινωνία με τέτοια κατήχηση, «περισσότερη συγκριτικά με όλες τις δυτικές και μη δυτικές κοινωνίες. Οι άνθρωποι δεν εξαναγκάζονται σε αυτή τη διαδικασία. Είναι μια πανίσχυρη κατήχηση από τη στιγμή που γεννιέσαι μέχρι τη στιγμή που πεθαίνεις.»[36] Έτσι, η Βιβλική προσταγή του θεού τους επανήλθε αμέσως στο μνήμη τους μόλις ο πρωθυπουργός τούς αποκάλεσε τους Παλαιστίνιους «Αμαληκήτες»: …πάταξε τον Αμαλήκ, και εξολόθρευσε κάθε τι που έχει, και μην τους λυπηθείς, αλλά θανάτωσε και άνδρα και γυναίκα, και παιδί και βρέφος που θηλάζει, και βόδι και πρόβατο, και καμήλα και γαϊδούρι (Α΄ Σαμουήλ 15:2-3). [37] Εντυπωσιακό τι μπορείς να πετύχεις με λεξούλες, έτσι;

Υπάρχει η πεποίθηση ότι λέγοντας «εγώ είμαι ουδέτερος» καταργείς τις πολιτικές επιπτώσεις της γλώσσας. Παραπάνω έδειξα ότι αυτό είναι ψέμα. Και πώς η επιλογή των (ακόμη και εύηχων) λέξεων ευνοεί μια ομάδα ανθρώπων εις βάρος μιας άλλης. Η γλώσσα μαρτυράει και καθοδηγεί τη σκέψη μας. Είναι εργαλείο χειραγώγησης. Ας την κάνουμε εργαλείο επικοινωνίας.

Ο Ιλάν Παπέ προτείνει τρεις λέξεις κλειδιά για να περιγράφουμε τα την κατάσταση με μαθηματική ακρίβεια.

Παρελθόν = εθνοκάθαρση

Παρόν = απαρτχάιντ

Μέλλον = αποαποικιοποίηση

Η επιλογή αυτή δεν είναι προσταγή κάποιας εμμονικής πολιτικής ορθότητας. Είναι προϋπόθεση για όποιον θέλει να δει μια ελεύθερη Παλαιστίνη.

[1] «Meta’s Broken Promises», Human Rights Watch, 21/12/2023

[2] «Inside Meta’s Palestine Censorship», AJ+, 15/10/2024

[3] «Forbes World’s Billionaires List» για το 2024

[4] Randall Wray, Understanding Modern Money (1998), Edward Elgar

[5] «Προπαγάνδα και Παραπληροφόρηση στη Γάζα», info-war, 19/11/23

[6] «“Massacred” vs “Left to Die”: Documenting Media Bias Against Palestinians Oct 7 – Nov 7», 15/11/23

[7] «LEAKED NYT GAZA MEMO TELLS JOURNALISTS TO AVOID WORDS “GENOCIDE,” “ETHNIC CLEANSING,” AND “OCCUPIED TERRITORY”», the Intercept, 15/4/24

[8] «COVERAGE OF GAZA WAR IN THE NEW YORK TIMES AND OTHER MAJOR NEWSPAPERS HEAVILY FAVORED ISRAEL, ANALYSIS SHOWS», the Intercept, 9/1/24

[9] More than 100 BBC staff accuse broadcaster of Israel bias in Gaza coverage, Independent, 1/11/2024

[10] Το non-paper στη δημοσιογραφία και στη διπλωματία αναφέρεται σε ένα ανεπίσημο έγγραφο ή σημείωμα που δεν έχει υπογραφή ή επιστολόχαρτο. Χρησιμοποιείται για να μεταφέρει απόψεις, θέσεις ή προτάσεις. Στον δημοσιογραφικό τομέα, τα non-papers συχνά μοιράζονται με σκοπό την καθοδήγηση των δημοσιογράφων.

[11] «#108 Η επίθεση στην Ελευθερία του τύπου στην Ελλάδα», ThePressProject, 14/2/2023

[12] ΄Όπως το έθεσε ο Άρης Χατζηστεφάνου στο ομώνυμο podcast του info-war

[13] Βλ. «Το δικαίωμα στην άμυνα και το Ισραήλ», Εφημερίδα των Συντακτών, 24/10/23

[14] 1. Όποιος τελεί κακούργημα ή οποιοδήποτε έγκλημα γενικής διακινδύνευσης ή έγκλημα κατά της δημόσιας τάξης υπό συνθήκες ή με τέτοιον τρόπο ή σε τέτοια έκταση που να προκαλεί σοβαρό κίνδυνο για τη χώρα ή για διεθνή οργανισμό και με σκοπό να εκφοβίσει σοβαρά έναν πληθυσμό ή να εξαναγκάσει παρανόμως δημόσια αρχή ή διεθνή οργανισμό να εκτελέσει οποιαδήποτε πράξη ή να απόσχει από αυτή ή να βλάψει σοβαρά ή να καταστρέψει τις θεμελιώδεις συνταγματικές, πολιτικές ή οικονομικές δομές μιας χώρας ή ενός διεθνούς οργανισμού (…) 2. (…) δομημένη και με διαρκή δράση ομάδα από τρία ή περισσότερα πρόσωπα που δρουν από κοινού και επιδιώκουν την τέλεση του εγκλήματος της παραγράφου 1 (τρομοκρατική οργάνωση).

[15] Αναστασία Τσουκαλά, «Ένοπλη πάλη μετά τον Δεκέμβρη του 2008» (2019), εκδόσεις Τόπος.

[16] Θ. Καμπαγιάννης – Κ. Παπαδάκης: Ο λαός στο δρόμο θα υποχρεώσει την εξουσία να αναλάβει τις ευθύνες της και θα φράξει το δρόμο στο φασισμό, Commonality, 7/10/2021

[17] Απόσπασμα από τη συζήτηση μου με τον Ilan Pappe η οποία θα δημοσιευθεί στην Εφημερίδα των Συντακτών.

[18] Ο Φίλκενσταϊν διαχωρίζει το «Ναζιστικό ολοκαύτωμα» ως πραγματικό ιστορικό γεγονός από «Το Ολοκαύτωμα» ως ιδεολογική κατασκευή.

[19] Norman Filkenstein, «Η βιομηχανία του Ολοκαυτώματος» (2001), εκδόσεις του εικοστού-πρώτου.

[20] Ilan Pappé & Noam Chomsky, «Για την Παλαιστίνη» (2024), εκδόσεις Σάλτο.

[21] «Most Israelis: an “Absolute Victory” to the War is Unlikely», the Israel democracy institute, 20/2/24

[22] Όλοι οι άνθρωποι είναι δυνατόν να μολυνθούν. Το κακό δεν είναι προνόμιο κανενός. Η ιδέα αυτή εναντιώνεται στο τσουβάλιασμα, στα στερεότυπα, στις εύκολες όσο και απατηλές γενικεύσεις. Η άποψη ότι υπάρχουν τέρατα, από τη μία, και άνθρωποι, από την άλλη, μας απαλλάσσει από την αναζήτηση των αιτίων της κάθε πράξης. Εν κατακλείδι, -παραφράζοντας το φεμινιστικό σύνθημα- οι ναζί δεν (ήταν ούτε) είναι ράτσα ειδική, είναι άνθρωποι καθημερινοί!

[23] Ζώνη Ενδιαφέροντος (2023) σε σκηνοθεσία του Jonathan Glazer.

[24] Hannah Arendt, Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ (2009), εκδόσεις Νησίδες

[25] Στις 19 Οκτώβρη στην Ιερουσαλήμ

[26] Edward Said, Culture and Imperialism (1993), εκδόσεις Vintage books – εδώ μετάφραση δική μου

[27] Στο «Two-State Solution Debate» του Oxford Union, 25/6/2016

[28] Γκασάν Καναφάνι, ένας γιός της Παλαιστίνης, The Press Project, 30/10/2023

[29] Ιλάν Παπέ, Μικρή Ιστορία της σύγκρουσης Ισραήλ-Παλαιστίνης (2024), εκδόσεις Σάλτο

[30] Nearly 100% of All Military Court Cases in West Bank End in Conviction, Haaretz, 29/11/2011

[31] How Israel jails hundreds of Palestinians without charge, BBC, 15/12/2023

[32] «Welcome to Hell: The Israeli Prison System as a Network Torture Camps», 25/8/24

[33] «PPS Report: 95% of Palestinian Detainees Tortured in Israeli Prisons», 26/6/20

[34] Από τις λέξεις cop και propaganda. Μπατσοπροπαγάνδα αλά γκρεκ σημαίνει προώθηση μίας εξιδανικευμένης, δίκαιης εικόνας της αστυνομίας και συγκάλυψη ή δικαιολόγηση της βιαιότητας, της κατάχρησης εξουσίας και του εν ευρεία εννοία ρατσισμού της, δηλαδή των συστηματικών στοιχείων της. Βλ. «Προπαγάνδα και παραπληροφόρηση» (2022), Άρης Χατζηστεφάνου, εκδόσεις τόπος.

[35] «Peace Index – January 2024», Tel Aviv University

[36] Noam Chomsky & Ilan Pappe, «Για την Παλαιστίνη» (2024), εκδόσεις Σάλτο

[37] Για περισσότερες εκδηλώσεις της γενοκτονικής προθέσεως βλ. “israel-massacres.com”

books, General, sovarapragmata

CORPORATIONS VS INDIGENOUS

RULING THROUGH HUNGER

OR

LIVING THROUGH DOMESTIC POLYCULTURE

 An ecofeminist approach

As mathematician and economist Nicholas Georgescu-Roegen stated, the circular flow model is the “original sin of modern economics” because it creates the illusion that the economy does not depend on resourses, energy, and sinks, and can thus continue to expand indefinitely[1]. Unfortunately, it is not capital that creates everything. The achievements of today’s Western consumer culture have been shaped with the blood of nature.

“Every day 200 species are being pushed to extinction, extinction rates are 1000 times higher than the normal rate. A Living Planet report two years ago said since 1970 and industrial agriculture in chemical spread we have whipped out 60%[2] of the animals on the planet and freshwater species have declined by 83%. We are in the middle of a insectigedon: More than 90% of the insect species are gone (…) Where did these chemicals come from? A century ago the fossil fuels, controlled then by one company in the world, called Standard Oil owned by Rockefeller, join hands with IG Farben, the cartel that made chemicals in Hitler’s Germany and the main purpose of making chemicals at that time -by the Bayers and the BASFs [4]- was to kill people in concentration camps. That is what the chemicals were invented for… to make explosives by burning fossil fuels in high temperature to fix atmospheric nitrogen. Today these chemicals are the agrochemicals that are killing the bees, they are poisoning people (…) let me run through figures of the annual costs of chronic diseases most of which are related to the chemicals in the environment – most chemicals are in the environment for growing food, under the false assumption it produces more food, and for processing food. Cancer is 2,5 trillion annually, diabetes is 2,5 trillion, endocrine disruption 549 billion, antibiotic resistance marker infections -most antibiotics are used in factory farms- 1 trillion, infertility 3,6 billion, obesity 1,2 trillion, birth defects 22,9 billion, neurological disorders 2,4 trillion, autism 171 billion (…)”[5] This is part of a Vandana Shiva speech on March 2020. 

On a Report of the Special Rapporteur on the right to food we read the following: Defined as any substance or mixture of substances of chemical and biological ingredients intended to repel, destroy or control any pest or regulate plant growth, pesticides are responsible for an estimated 200,000 acute poisoning deaths each year, 99 per cent of which occur in developing countries[6].

The estimated methane emissions of 29 meat and dairy companies analyzed in a new Greenpeace study[7] rival the emissions of the 100 largest companies in the fossil fuel industry. Meanwhile, the five largest meat and dairy methane emitters according to our estimates (JBS, Marfrig, Minerva, Cargill, and Dairy Farmers of America) exceed the combined reported methane emissions of big fossil fuel giants such as ExxonMobil, Shell, TotalEnergies, Chevron, and BP. Scientists agree that methane is a greenhouse gas 80 times more potent than carbon dioxide (CO₂). Quite a compelling reason to go vegan, I guess. 

According to WHO, air pollution kills 7 million a year. In 2019, 99% of the world’s population was living in places where the WHO air quality guidelines levels were not met.[8] And as you can guess this 1% that is left, is also the richest 1%. Pesticides are to blame for most of this pollution, too. As Shiva points out in “Soil, Not Oil”, industrial agriculture and globalized food trade contributes to 50% of the atmospheric pollution.

And what does all this have to do with ecofeminism? Ecofeminism declares that this method of cultivation—industrial monoculture and all the criminal consequences it carries—is not the only way. It’s ironic that we, in our gray, glass, steel, and asphalt-covered Western cities, believe that the food stuffed into people in the twenty-first century comes from massive farms where robotic and human labor collaborate. And yet, who would have expected that in the global south, family farms based on women’s participation provide most of the food eaten in the world, as Vandana Shiva notes on her book “Who Really Feeds the World”, stating that -the destructive for the environment- monocultures used by the big corporations, are producing less than domestic polycultures. By her one words: “Industrial agriculture reliant on mechanistic science produces only 25% of the world’s food while using and destroying 75% of the earth’s resources – the soil, the water, the biodiversity.” Thus one hectare of polyculture produces what 1.62 hectares of monoculture can produce.

Polycultures also produce food with greater nutritional value. Shiva provides many such examples. Lets see one: A baranaja (twelve crop) system produces 2680 kg of food per acre compared to 2186 of a maize monoculture. in terms of protein the production is 4214 vs 242 kg, carbohydrate 1622.94 vs 1447.14, fat 131.8 kg vs 78.7 kg, and energy 9359470 kcal vs 7476120 kcal. in terms of vitamins, banana produces 1360.9 mg vs 1967 mg beta carotene in case of maize monoculture, folic acid 2206.3 mg to 437 mg. Minerals arecalcium 5052 gvs218g,iron143.9gvs50.3g, phosphorus 9505 g vs 7607 g, magnesium 3604 g vs 3038 g, potassium 11186 g vs 6252 g (ref: Study Health Per Acre, New Delhi, 2011).[9]

We are surrounded by so many bullshit jobs, as David Graeber described them in his eponymous book, referring to meaningless, unfulfilling jobs, we are stressed in our metropolises, rushing every minute of the day to complete something… so we forget the most important job. Farmers are fucking invisible, and without them, none of us would be here to be a lobbyist, telemarketer, CEO, or hold other well-paid bullshit jobs. Who would have thought that 45% of the global population is engaged in agriculture? About one in two according to FAO[10]. And what is the reward for the fact that they keep us alive and fight the climate crisis that we create? According to Science Direct, the agricultural sector earn, on average, just 20% of the (average) income of their counterparts in other sectors.[11] In India, the National Crime Records Bureau data shows that 296,438 farmers had died by suicide between 1995 and 2014. In 2022 alone, this number was 11,290 people involved in the farming sector (5,207 farmers and 6,083 agricultural laborers) meaning approximately one suicide per hour. It is common for them to be drowning in debt. 

Meanwhile, 735 million people globally are victims of hunger. 60% of Africans face moderate (including not enough money for healthy food, self-sufficiency problems, having to skip meals) or severe (including no food stocks, entire days without food) food insecurity. And on top of these facts, hunger is accelerating, 10% more compared to 2017.[12] I won’t analyze “How Europe underdeveloped Africa”[13] facing an entire continent as if it is a “Looting Machine”[14]. I will focus on the fact that in the year 2024, after so many technological inventions, hunger still reigns. Decades ago, we believed that with industrial agriculture, hunger would soon become a dark past. But here we are. The problem is not that we couldn’t produce enough. Hunger exists due to political choices and events. And here we go again, hearing those in power talk about hunger as if it’s not their decision. A handful of companies, thanks to globalization, are replacing biodiverse, ecological farms with industrial monoculture, pushing native farmers to abandon their models and become tools. They pressure or force them to leave our bridge to a world without hunger. Because food is a powerful weapon that should not be left unused. We see, for example, how effectively it is being used by Israel in besieged Gaza right now to carry out genocide.

A new study by Greenpeace titled “Unchecked, unregulated and unaccountable: who are the hunger profiteers?” reveals rampant profiteering due to the invasion of Ukraine and the COVID-19 pandemic. The 20 companies (grain, fertilizer, meat, and dairy giants) delivered $53.5 billion to their shareholders in 2020 and 2021, while the UN estimates that a smaller amount of $51.5 billion would be enough to save lives and provide food and shelter for 230 million vulnerable people around the world.[15]

And all that the rulers of states know how to say when you ask for public services is “there is no money.” The mantra of “resource scarcity” hopes to legitimize political decisions by presenting them as a one-way street. Of course, governments are concerned about the limit of money they can use, while forgetting the limit on the exploitation of the natural environment. For its murderers, however, there is always money available. According to the International Monetary Fund, subsidies for oil, coal, and natural gas are costing the equivalent of 7.1% of global gross domestic product. That’s more than governments spend annually on education (4.3% of global income) and about two-thirds of what they spend on healthcare (10.9%)[16]. We are talking about 7 trillion in 2022. The highest amount in history, even though governments have been proclaiming and ‘committing’ themselves to cut the following subsidies since 1997.[17]

Ecofeminism, however, does not simply ask for the trillions to be redirected elsewhere. It proposes a complete reconfiguration of social standards, away from rampant consumerism and the hierarchical organization of production with men at the top. Given that our dietary needs can be met by domestic polycultures, we should abolish the economic titans who enrich themselves by killing us. All these vulnerable people do not need the charity of any ruler, ecofeminism declares. We do not want your capital; we want you to abandon the notion that people are slaves to your insatiable hunger for control over everything, even our bellies. Colonialism has never ended.

In Marx’s words: Capital production disturbs the metabolic interaction between man and the earth, ie, it prevents the return to the soil its constituent elements consumed by man in the form of food and clothing; hence it hinders the operation of the eternal natural condition for the lasting fertility of the soil[18]. According to FAO, in 1995, 75% of diversity in agriculture had disappeared due to industrial monoculture -when globalization had just started[19]. Imagine the destruction of today. In 2016, Shiva said it reached 90% [3].

Deregulation is also simultaneously as I have witnessed in my country a making illegal of the daily lives of people. So when it came to the whole seed issue the talk used to be: “we have to find ways to make illegal for farmers to save seeds.”[20] That was the masters’ target. And intellectual property rights and patents were supposed to be the tool. Basically, Monsanto and Bayer are nothing but rent collectors. They are the lifelords of today, like feudalism had the landlords. They do no work. They do nothing. They don’t breed seed. They make poison, and then collect rents[21]. The Columbus, the church, the kings of yesterday are exactly these elit corporations, the top 1%. And they want to eradicate the small guys. Another Greenpeace report detects that between 2007 and 2022 the number of farms in the small-scale commercial category (with outputs between €2,000 and €49.999) dropped by 44%. This loss of almost two million commercial farms and 3.8 million jobs suggests that the model of small-scale family farming is dying out.[22] 

And where is the feminist element in all this? Capitalists’ profitability depends on women’s unwaged and devalued work, as well as on the exploitation of nature. This work is primarily labour power production that includes child care, housework, food production and preparation, emotional work, health care, elder care, and regeneration.[23]

In the neoliberal doctrine, as Ariel Salleh puts it in her book “Ecofeminism as Politics”, women’s bodies and women’s labour are treated as resources, exactly like nature. Theoretically, this system needs the following two:[24]

  1. Hierarchy: a system of inequality that places women at the bottom.
  1. Oppositional dualisms: Men and women are not seen as different but rather as opposites. The pattern says: Men vs Women, Humans vs Nature.

The vision of returning to local production cannot ignore the fact that out of all the agricultural holders only 12% are female.[25] The society that ecofeminism aims for cannot be understood without the triptych: Gender equality – social justice – environmental sustainability.[26] The idea of inalienability[27], as the distancing of resources from cycles of financial accumulation, towards a valuation of them based on use, is central on the aiming structure. And that is why the tyrants of the free market will not accept it. If the notion of “commodity” disappears, their power disappears too. And they will move heaven and earth, governments and institutions, to prevent this from happening. [28]

Something else that has to be noted when we talk about gender inequality in this field, is that, according to the former United Nations Special Rapporteur on the rights of Indigenous Peoples, James Anaya, Indigenous women suffer an increase in violence, including rape, when extractive industries operate in or near their territories. In the Bakken oil fields of North Dakota, for example, some non-indigenoys men employed by the oil industry who live in temporary man camps near three native communities are known to commit acts of violence against indigenous women and children. These men are transient; they do not have connections with or a sence of social responsibility to the surrounding community.[29]

To get it straight: We have to protect the indigenous way of life and abolish globalized capitalism. Lands inhabited by Indigenous Peoples contain 80% of the world’s remaining biodiversity[30]. Indigenous peoples’ lands in the Amazon are effective carbon sinks, absorbing more carbon than they release. Also, lands legally held or titled to Indigenous peoples have lower deforestation rates than untitled Indigenous lands. Rainforest Foundation’s work integrates scientific evidence, technology, and Indigenous knowledge to effectively protect rainforests and tackle the climate crisis.[31]

More than 1,910 of these defenders of the environment were killed, according to a new report by Global Witness.[32] As Avaaz notes: Life in the Amazon is cheap. It costs less than €100 to have someone killed. The bloody battles between the indigenous people and the companies that want to ravage the land for profit have been ongoing for decades.[33] Companies do not have particularly strict limits when it comes to protecting their interests.[34]

And, accordingly, there is no limit for Zionist state’s crimes. Over the last 40 years, over a million olive trees and hundreds of thousands of fruit trees have been destroyed in Palestinian lands.[35] There are zero convictions and nobody is held accountable, as the indigenous victims -more than 80,000 families depend on the olive harvest- suffer.

Nevertheless, can humanity prevail? Let’s look at some hopeful examples of ecofeminist resistance…

  • A Coca Cola plant was shut down in south India after a five year resistance campaign. The plant used 1.5 million liters a day leaving the water that remains toxic. Among other evidence against Coca Cola, tests by the CSE revealed that pesticide levels in its products exceeded global standards by 30-fold. [36]
  • Nous Sommes la Solution (NSS, We are the Solution), is an ecofeminist movement of more than 500 rural women’s associations in Senegal, Ghana, Burkina Faso, the Gambia, Guinea-Bissau, Guinea and Mali [37]. The movement promotes sustainable agroecology and fights large-scale industrial farming. In Senegal, the network is made up of nearly 10,000 women in more than 100 local associations across the south.[38]
  • Chipko is a Hindi word meaning hugging. The Chipko is one of many “people’s” ecological movements that have sprung into being over the past 10 to 20 years. These movements are fundamentally different from ecological movements in the industrialized world. There, industrial pollution and even “development” are seen as threats, but threats primarily to present lifestyles. In the Chipko Movement, however, the basic concern is the very survival of the people in the hill areas. Rather than using the media to try to influence government policies, the people here have had to resort to a popular struggle. It managed to stop the Simon Company plans for deforestation with the blessings of the government. It was a powerful successful movement, into which women played a decisive role.  [39]            
  • Since Wangari Maathai started the Green Belt Movement in 1977, more than 51 million trees have been planted, and more than 30,000 women have been trained in forestry, food processing, bee-keeping, and other trades that help them earn income while preserving their lands and resources. The GBM started to respond to the needs of rural Kenyan women who reported that their streams were drying up, their food supply was less secure, and they had to walk further and further to get firewood for fuel and fencing. GBM encouraged the women to work together to grow seedlings and plant trees to bind the soil, store rainwater, provide food and firewood, and receive a small monetary token for their work.[40]

[1] M. Schmelzer, A. Vetter, A. Vansintjan, The Future is Degrowth, Verso, 2022

[2] According to the Living Planet 2024 report, the percentage has risen to 73%. https://livingplanet.panda.org/en-US/

[3] Vandana Shiva, Who Really Feeds the World (2016), North Atlantic Books

 [4] BASF (Badische Anilin und Soda Fabrik) είναι χημική βιομηχανία, σήμερα η μεγαλύτερη του κόσμου. Στο πεδίο δράσης της συμπεριλαμβάνονται προϊόντα χημικά, πλαστικά, γεωργικά, χημικά κατασκευών, καθώς και αργό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

[5] https://youtu.be/hVbbov9Rfjg?si=bQUsFz8mVKcn1Hp_&t=1371

[6]https://documents.un.org/doc/undoc/gen/g17/017/85/pdf/g1701785.pdf

[7]https://www.greenpeace.org/static/planet4-sweden-stateless/2024/10/2996f732-2024.10.07_turning-down-the-heat-report-with-design_english.pdf

[8]https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ambient-(outdoor)-air-quality-and-health

[9]https://assets.fsnforum.fao.org/public/discussions/contributions/bija58_27-5-2011[1]_0_1.pdf

[10]https://www.fao.org/newsroom/detail/almost-half-the-world-s-population-lives-in-households-linked-to-agrifood-systems/en

[11] https://www.sciencedirect.com/topics/social-sciences/agricultural-population

[12] https://www.statista.com/chart/27885/change-in-share-experiencing-food-insecurity-by-world-region/

[13] The title of Walter Rodney’s book, first published in 1972.

[14] The title of Tom Burgis’ book published in 2016.

[15]https://www.greenpeace.org/static/planet4-international-stateless/2023/02/0787c8e5-food-injustice-2020-2022.pdf

[16]https://www.imf.org/en/Blogs/Articles/2023/08/24/fossil-fuel-subsidies-surged-to-record-7-trillion

[17]https://www.theatlantic.com/science/archive/2018/02/maybe-cutting-fossil-fuel-subsidies-wouldnt-do-much-good/552668/

[18] Marx, Capital Volume III (1992), Penguin

[19] Vandana Shiva, Future of Food: Dictatorship or Democracy?, 2016 

[20] https://www.youtube.com/watch?v=GwxOxQ1AOEg

[21] https://www.youtube.com/watch?v=GwxOxQ1AOEg  

[22]https://www.greenpeace.org/eu-unit/issues/nature-food/47246/eu-farmers-under-pressure-to-go-big-or-go-bust/

[23] Terran Giacomini, Ecofeminism and System Change, CANADIAN WOMAN STUDIES

[24] https://www.youtube.com/watch?v=VBP0-XUe6bU

[25]https://www.cso.ie/en/releasesandpublications/ep/p-coa/censusofagriculture2020-preliminaryresults/demographicprofileoffarmholders/

[26] Blanca Bayas Fernández & Joana Bregolat i Campos, Ecofeminist proposals for reimagining the city (2021), ODG

[27] Same.

[28]https://grain.org/en/article/4572-why-are-the-fao-and-the-ebrd-promoting-the-destruction-of-peasant-and-family-farming

[29]https://www.colorado.edu/program/fpw/2020/01/29/violence-extractive-industry-man-camps-endangers-indigenous-women-and-children

[30] https://www.iisd.org/articles/deep-dive/indigenous-peoples-defending-environment-all

[31]https://rainforestfoundation.org/scientific-evidence-points-to-indigenous-peoples-forest-management-as-key-to-climate-change-mitigation/#:~:text=Indigenous%20peoples’%20lands%20in%20the,rates%20than%20untitled%20Indigenous%20lands.

[32]https://www.globalwitness.org/en/press-releases/almost-2000-land-and-environmental-defenders-killed-between-2012-and-2022-protecting-planet/

[33]https://ejatlas.org/conflict/indigenas-karina-de-la-comunidad-de-tascabana-afectados-por-la-industria-petrolera-pdvsa

[34]https://www.lemonde.fr/en/environment/article/2024/09/27/investigation-reveals-mass-profiling-of-opponents-of-the-agrochemical-industry_6727428_114.html

[35] https://theecologist.org/2015/nov/07/destruction-palestinian-olive-trees-monstrous-crime

[36]https://nvdatabase.swarthmore.edu/content/indians-force-coca-cola-bottling-facility-plachimada-shut-down-2001-2006

[37]https://www.theguardian.com/global-development/2021/sep/22/ecofeminism-is-about-respect-the-activist-working-to-revolutionise-west-african-farming

[38]https://www.un.org/africarenewal/news/un-women-executive-director-visits-senegal-put-women-farmers-heart-gender-equality-agenda

[39] https://www.fao.org/4/r0465e/r0465e03.htm

[40] http://www.greenbeltmovement.org/who-we-are

 

books, General, sovarapragmata

Λίγα νομικά για την Π και το Ισραήλ

“This is a unique colonialism that we’ve been subjected to where they have no use for us. The best Palestinian for them is either dead or gone. It’s not that they want to exploit us, or that they need to keep us there in the way of Algeria or South Africa as a subclass.”
— Edward Said, The Pen and the Sword 54 (1994).

TOWARD NAKBA AS A LEGAL CONCEPT – COLUMBIA LAW REVIEW: το 106 σελίδων άρθρο τεκμηριωμένο με 427 πηγές

columbia-law-review-palestine-board-website: η λογοκρισία, η ανελευθερία του λόγου και της αλήθειας

books, sovarapragmata

H αταξία και το ένοπλο

“Ο στόχος του κατασταλτικού μηχανισμού μετατοπίστηκε. Πέρασε από την πάταξη του ανύπαρκτου πλέον ένοπλου στην εξάλειψη της αντίστασης υπαρκτών άοπλων. Των άοπλων διαδηλωτών, των άοπλων ακτιβιστών, των άοπλων καταληψιών, των άοπλων νεολαίων στις πλατείες με τις μη καθώς πρέπει συμπεριφορές. Όσοι επιμένουν ακόμη να εκφέρουν λόγο κριτικό, όσοι οργανώνουν αντιστάσεις ή εκφράζουν δημόσια μια διαφορετική κοσμοαντίληψη, όσοι υψώνουν ανάστημα, αποκαλούνται εκπρόσωποι μιας αταξίας που πρέπει να παταχθεί στο όνομα μιας τάξης με ιδεολογικό πρόσημο που όταν καθίσταται ανεξέλεγκτη ή υφίσταται εγγενείς πιέσεις επιβάλλεται τροφοδοτώντας ένα ανομολόγητο κοινωνικό χάος. Οι όροι αντιστρέφονται μπροστά στα μάτια μας. Η επικαλούμενη αποκατάσταση της τάξης είναι αταξία, εδραίωση της αποδιάρθρωσης της κοινωνικής και αστικής δικαιοσύνης. Επίκληση αξιών αντινομικών με την ουσία του ανθρώπου. Δεν νοείται τάξη χωρίς ελευθερία. Αποκατάσταση τάξης βασισμένη στην υποταγή μέσω του φόβου οδηγεί στο χάος.”

Αναστασία Τσουκαλά στη παρουσίαση του βιβλίου της “Ένοπλη πάλη μετά το Δεκέμβρη του 2008”.

32:45

books, General, paraloga

Πέρα από την αξιολογική κρίση

Θυμάμαι πριν κάτι μήνες που ξαναβούτηξα στα νερά της χασούρας (μου συμβαίνει περιοδικά) οσμίζοντας γύρω μου μόνο ήττα. Και όταν κάτι χάνεις πρέπει να αναζητήσεις. Περίοδος αναζήτησης του εαυτού, λοιπόν. Και κάπως έπεσε στα χέρια μου ο Νίκος ο Καζατζάκης. Η αλήθεια είναι πως βαριέμαι τις περιγραφές υλικών, χρωμάτων, τοπίων αλλά κάτι στην έκφραση του με μάγεψε. Ακατανόητο, σκέφτηκα, γιατί ξέχασα πως η σκέψη και τα αισθήματα είναι σφιχτοδεμένα κοσμήματα στου υλικού κόσμου το σώμα και το αντίστροφο. Έτσι ταξίδεψα μέσα από ξένα, νεκρά πλέον, γεμάτα εκτίμηση μάτια. Των πάντων, μικρών και μεγάλων, ορατών και αοράτων. Πέρα από την αξιολογική κρίση. Και αυτό το τελευταίο είναι το δύσβατο σύνορο που μας χωρίζει από την κατανόηση, την αποτίμηση και εν τέλει την εκτίμηση…

Συνηθίζουμε να αγωνιούμε για την εξάλειψη όσων μας φαίνονται “κακά”, όσων δεν ομοφωνούν με τις φωνές στο κεφάλι μας. Θέλουμε να τα μεταμορφώσουμε στα μέτρα μας, μα τι αλαζονεία θεϊκή! Ξεχνάμε ότι είναι μέρος ενός συνόλου που περιέχει όσα μας αρέσουν και όσα μας τονώνουν τα ένστικτα για πράξεις μεγαλοπρεπείς. Ξεχνάμε ότι η ζωή και η ύπαρξη προχωράει μετά δόξας επί εκατομμυρίων ετών προσπερνώντας την επίμονη ματαιοδοξία μας. Σαμποτάρουμε τον εαυτό μας επειδή δεν μας καρφίτσωσαν στον κόσμο που θα θέλαμε. Αντί να ζήσουμε, αντί να σπρώξουμε προς τον κόσμο που θέλουμε, διατάζουμε τους άλλους να σπρώξουν προς τα εκεί όπου θέλουμε εμείς. Περισσότερο καταριόμαστε τη διαφορετικότητα των άλλων παρά πράττουμε εξυψώνοντας τη διαφορετικότητα μας στο έπακρο, εκεί όπου κείται το αξιοήμερο πρότυπο.

<< Χωρίς άγριες φωνές και χοντρόστομα κηρύγματα, ήσυχα, με την διδασκαλία του και με τη ζωή του, ο Δον Φραγκίσκος είχε αρχίσει το πάλεμα. Ιδρύει την “Ελεύτερη Εκπαιδευτική Σχολή”, την Alma mater, της σημερινής Ισπανίας. Θέλει να δημιουργήσει νέους ανθρώπους, άντρες και γυναίκες, καλλιεργώντας όχι μονάχα το νου, παρά την καρδιά και την ψυχή τους. Ως γνήσιος Ισπανός, ο Δον Φρανκίσκος δεν αγαπούσε τη μονόπλευρη καλλιέργεια του νου. τη θεωρούσε επικίντυνη, μισέρωνε τον άνθρωπο. Σκοπός του ήταν να δημιουργήσει ανθρώπους άρτιους, με σφιχτά αρμονισμένα τη σκέψη, το αίστημα και την πράξη.

Μια τέτοια Σχολή ήταν αληθινό απροσδόκητο θάμα μέσα, στα παπαδοκρατούμενα τότε σχολειά της Ισπανίας. Η χαρά, που είχε εξοριστεί απ’ όλα τούτα τ΄αγέλαστα, στενοκέφαλα, μουχλιασμένα δασκάλικα κεφάλια, κατέφυγεν εδώ, στην κούνια τούτη της ελευτερίας. Οι μαθητές του Δον Φραγκίσκου γελούσαν, έπαιζαν, έκαναν εκδρομές, κολυμπούσαν. Κι όταν μεγάλωσαν, είχαν πια δημιουργήσει μέσα τους μιαν άλλη Ισπανία, εντελώς διαφορετικιά από την Ισπανία γύρα τους. Ο πόλεμος άρχισε ανάμεσα στις δύο Ισπανίες -την ιδεατή και την πραγματική. Κι όπως πάντα γίνεται, στην αρχή νικούσε η πραγματική Ισπανία- με την οργάνωση της, με τους βασιλιάδες της, με το στρατό της, με τους παπάδες της, με τον αμόρφωτο λαό της. Μα, όπως πάντα γίνεται, η Ιδέα, γιομάτη πληγές και δάκρυα, σιγά σιγά προχωρούσε. Όσο τη βασάνιζαν και την κυνηγούσαν, τόσο αυτή αντρειεύουνταν και προχωρούσε. “Το άρωμα του λωτού, λέει μια ιντιάνικη παροιμία, ταξιδεύει σύμφωνα με τον άνεμο. το άρωμα της αγιότητας ταξιδεύει ενάντια στον άνεμο”. Προπάντων ενάντια στον άνεμο. Θαρρείς πως το καλό, για να πιάσει και να ριζώσει στην ψυχή του ανθρώπου, έχει ανάγκη να παλέψει και να αιματωθεί. Να έχει έναν οχτρό που να το αναγκάζει μέρα και νύχτα να μένει άγρυπνο και να μην παραδοθεί στη φυσική κλίση του κακού στον κόσμο. Συνεργάζεται, θέλοντας και μη, με το κακό και σπρώχνει τον άνθρωπο προς τ’ απάνω.

Αλίμονο αν χαθούν από τη γης η σκληρότητα, η αναίδεια κι η αδικία!>>[1]

[1] Ταξιδεύοντας Ισπανία, Νίκος Καζαντάκης, 1937

 

books, General, sovarapragmata

Πορνό υπερ ποιου;

Σίγουρα όχι υπέρ των γυναικών

<<(…) τα αντιπορνογραφικά επιχειρήματα υπήρξαν τα εξής:

Η πορνογραφία είναι το προϊόν ενός εγκληματικού περιβάλλοντος. Παράγεται εντός μιας εγκληματικής περιοχής. Δεν είναι απλώς το αποτέλεσμα μίμησης/υπόδυσης σκηνών σεξουαλικής βίας, αλλά το πλαίσιο υλοποίησης, το προϊόν πολλών αληθινών πράξεων βίας. Οι επιμέρους εγκληματικές πράξεις είναι πολλές: βιασμοί, σεξουαλικές παρενοχλήσεις, αιμομιξίες, εκβιάσεις, παράνομη διακίνηση ανθρώπων (trafficking) κλπ. Το πορνογράφημα, λοιπόν, πρέπει να αντιμετωπιστεί ως το προϊόν που παράγουν τα συντελούμενα εντός αυτού αληθινά εγκλήματα.

Η πορνογραφία είναι ένας από τους παράγοντες που διαιωνίζουν βίαιες συμπεριφορές εναντίον των γυναικών στον ιδιωτικό χώρο. “Η πορνογραφία είναι η θεωρία και ο βιασμός η πράξη”, λέει η MacKinnon. Είναι ένας εγκληματογόνος παράγοντας, που εκλύει μια δυναμική βίας εναντίον των γυναικών, ένας μηχανισμός “κοινοτοποίησης του κακού”. Συμβάλλει στην αναισθητοποίηση απέναντι στον γυναικείο πόνο, στην κανονικοποίηση της έμφυλης βίας και διευκολύνει το πέρασμα στη βίαιη πράξη, καθώς απεικονίζει τις γυναίκες να απολαμβάνουν τη βία που τος ασκείται, καθιστώντας δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ βιασμού και μη βιασμού. Οι καταναλωτές πορνογραφίας και όσοι μυούνται στη σεξουαλικότητα μέσω αυτής, εθίζονται να μεταχειρίζονται με παρόμοιο τρόπο τις συντρόφους τους. Το επιχείρημα επικαλείται την εμπειρική παρατήρηση πως οι δράστες βιασμών και δολοφονιών είναι κατεξοχήν καταναλωτές πορνογραφικού υλικού. Οι πορνικές αναπαραστάσεις του ερωτικού ερωτικοποιούν την υποταγή και την κυριαρχία, καθώς αναπαράγουν και προωθούν την -κοινωνικά κατασκευασμένη και βασισμένη στο στερεοτυπικό δίπολο αρσενική ενεργητικότητα και γυναικείο παθητικότητα/ διαθεσιμότητα- εικόνα του υποταγμένου γυναικείου και του κυρίαρχου ανδρικού υποκειμένου, μη λαμβάνοντας υπόψη το συναίσθημα.

Οι ασυμετρικές σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων, που καθιερώνονται και διακινούνται μέσω της πορνογραφίας, έχουν για τις γυναίκες ευρύτερες βλαπτικές συνέπειες, οι οποίες εκτείνονται πέραν του αυστηρά ιδιωτικού χώρου. Οι πορνογραφικές εικόνες εμποτίζουν για επηρεάζουν τις μεταξύ των δύο φύλων σχέσεις που υπάρχουν σε όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής, καθορίζουν, επομένως, τους όρους κοινωνικές συνύπαρξης των δύο φύλων. Η πορνογραφία είναι ένα εργαλείο ανδρικής κυριαρχίας: επικυρώνει κοινωνικές κατασκευές φύλου υποτιμητικές για την γυναίκα και γενικότερα διαμορφώνει κριτήρια μεταχείρισης υποτιμητικά για εκείνην. Επηρεάζει, επίσης, την αυτοεικόνα των γυναικών, οι οποίες μέσω αυτής, ασκούνται στο να θεωρούνται κατώτερες, υποτακτικές, πειθήνιες, προορισμένες μόνο να διαβλέπουν και ικανοποιούν ανδρικές ανάγκες. Κοντολογίς, να είναι ετεροκαθοριζόμενες.

Υπό το φως της παραπάνω ανάλυσης, η πορνογραφία αποτελεί, στο πλαίσιο του ριζοσπαστικού φεμινισμού, μια μορφή λόγου μίσους (hate speech). Έχει ευθείες αναλογίες προς τους λογής λόγους μίσους, ομοφοβικούς, ρατσιστικές, αντισημτικούς κλπ., ως προς το εκπεμπόμενο από αυτούς κήρυγμα υπέρ της βίας, εξαιτίας του οποίου απαγορεύονται από τις έννομες τάξεις στα σύγχρονα δυτικά κράτη.

Ακόμη κι αν υποτεθεί ότι αυτό που δείχνει η πορνογραφία δεν είναι η αληθής παράσταση μιας πράξης αλλά η λεκτική ή οπτική “ψεύτικη” μίμηση μιας πράξης, αυτή καθαυτή η πράξη (της ψεύτικης μίμησης), ανεξάρτητα από το όποιο αποτέλεσμα επιδιώκει στο σεξουαλικό επίπεδο, είναι μια πράξη καθυπόταξης, βίαιης αποσιώπησης (silencing) και αορατοποίησης των γυναικών, ως πολιτικών υποκειμένων. Πλήττει, επομένως, μια από τις κατεξοχήν ελευθερίες των πολιτικών υποκειμένων, την ίση πρόσβαση στην ελευθερία λόγου και έκφρασης.>>

Απόσπασμα από το βιβλίο “Φεμινισμός & Δίκαιο”, Ε. Ρεθυμιωτάκη, Μ. Μαρόπουλου, Χ. Τσακιστράκη

Από την κριτική του δεύτερου φεμινιστικού κύματος διαφαίνεται, λοιπόν, πως το πορνό υπάρχει προς το συμφέρον των ανδρών. Και εδώ εμφανίζονται γιατροί, ψυχίατροι, ψυχολόγοι και συναφή ενοχλητικά τυπάκια: “μη, αυτό κάνει κακό στην υγεία… κι αυτό κάνει κακό… α, κι αυτό πρέπει με μέτρο αλλιώς θα έχει αρνητικές επιπτώσεις…” και μπλα μπλα. Λες και πέθανε κανείς επειδή τον έπαιζε πολύ… α, έχει γίνει κι αυτό!

Μήπως δεν είναι προς το συμφέρον ούτε τον ανδρών;

<<Το ερώτημα αυτό τίθεται συχνά από άντρες που νιώθουν ότι έχουν σταδιακά απορροφηθεί ολοένα και περισσότερο στην παρακολούθηση πορνό στο διαδίκτυο και αρχίζουν να βιώνουν τα πρώτα σημάδια μη ικανοποιητικής λειτουργίας στη σεξουαλική τους ζωή. Είναι πράγματι τρομακτικό να συνειδητοποιεί κανείς, απότομα πολλές φορές, πόσο χρόνο ασχολείται καθημερινά με την παρακολούθηση διαδικτυακού πορνό, ιδιαίτερα μάλιστα όταν έχει φτάσει σε ένα σημείο που δεν ελέγχει πλέον αυτή τη συνήθεια. Στις περισσότερες περιπτώσεις υποβόσκει η σκέψη (αλλά και η ενοχή που την συνοδεύει) ότι “δεν θα έπρεπε να το κάνω αυτό…” ή “ότι κάνω κάτι κακό…”, σκέψεις γνώριμες κι από την εφηβεία όταν, τότε, ο αυνανισμός και μόνο προκαλούσε παρόμοιες σκέψεις και ενοχές… Πολλοί άντρες, όταν ενηλικιώνονται, θέτουν και πάλι το ερώτημα στον ειδικό: “Μήπως ο αυνανισμός με έχει επηρεάσει, μήπως τότε το είχα παρακάνει και τώρα δεν μπορώ να λειτουργήσω κανονικά”; Παρόμοια, και η υπέρμετρη απορρόφηση στην παρακολούθηση πορνό, με ώρες που ολοένα και αυξάνουν αλλά και περιεχόμενο που γίνεται όλο και πιο “σκληρό”, ή και πιο βίαιο, μπορεί να φέρνει ξανά το ίδιο ερώτημα στο προσκήνιο: “Μήπως η παρακολούθηση πορνό επηρεάζει τη σεξουαλική μου λειτουργία”;

Τα πρώτα σημάδια επίδρασης εμφανίζονται με διάφορους τρόπους, κυρίως, όπως προαναφέρθηκε, με τον ολοένα και αυξανόμενο χρόνο παρακολούθησης πορνό στο διαδίκτυο. Στη συνέχεια μπορεί να χρειάζονται όλο και πιο έντονες σκηνές… Κι ένα κρίσιμο σημείο φτάνει όταν έντονα διεγερτικό περιεχόμενο χρειάζεται για να διατηρηθεί η σεξουαλική διέγερση. Ένας άντρας περιγράφει χαρακτηριστικά πως είχε φτάσει στο σημείο να ανοίγει ταυτόχρονα πολλαπλά βίντεο και να παρακολουθεί σε όλα τα πιο διεγερτικά αποσπάσματά τους… Οι δυνατότητες είναι πράγματι πολλές: απεριόριστα νέο υλικό, δυνατότητα για εύκολη κλιμάκωση με όλο και πιο έντονο περιεχόμενο… Όσο θέλεις, όποτε θέλεις, με ό,τι θέλεις κι όπως το θέλεις… Και, βέβαια, το πιο ανησυχητικό είναι όταν φτάνει κανείς στο σημείο η βίωση της σεξουαλικής επιθυμίας και διέγερσης να οδηγεί στο πληκτρολόγιο και όχι στη σύντροφο ή γενικότερα σε έναν άνθρωπο ζωντανό και όχι… εικονικό!

Πολλοί άντρες που αναζήτησαν τη βοήθεια ειδικού σε αυτές τις περιπτώσεις περιέγραψαν και οι ίδιοι πώς σταδιακά χρειάζονταν όλο και πιο έντονα ερεθίσματα σε αυτό που παρακολουθούσαν αλλά και ότι οι γυναίκες στην “πραγματική” ζωή σαν να μην τους ικανοποιούσαν πλέον τόσο… “Αυτό που προσδοκούσα δεν ήταν όπως στο διαδίκτυο και το ερέθισμα δεν ήταν αρκετά έντονο”, περιγράφουν χαρακτηριστικά. Φαίνεται σαν να είχαν πλέον εγκλωβιστεί στη φαντασία τους και η πραγματικότητα δεν τους κάλυπτε πια!

Οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες που εκδηλώνονται αφορούν τη μείωση της επιθυμίας για σεξουαλική επαφή, τη στυτική δυσλειτουργία αλλά και τη δυσκολία κορύφωσης και εκσπερμάτισης (καθυστερημένη ή ανεσταλμένη εκσπερμάτιση). Η συσχέτιση αυτή επιβεβαιώνεται και από αποτελέσματα ερευνητικών μελετών (1) καθώς και, σε πολλές περιπτώσεις, η προτίμηση της πορνογραφίας έναντι της σεξουαλικής επαφής με τη σύντροφο (1).

Τα προβλήματα εκδηλώνονται κυρίως “εκτός διαδικτυακού πορνό”, κατά την “πραγματική” σεξουαλική επαφή με γυναίκες με …σάρκα και οστά! Για παράδειγμα, ένας άντρας μπορεί να φτάνει σε κορύφωση με τη σύντροφό του, αλλά να χρειάζεται πολύ περισσότερη ώρα και η σύντροφος να παραπονείται ότι φαίνεται αποστασιοποιημένος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να μην υπάρχει στύση ή να διατηρείται η στύση κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής με τη σύντροφο αλλά ο άντρας να φτάνει σε κορύφωση μόνο όταν φέρνει στο μυαλό του εικόνες από πορνό που παρακολουθεί.

Ένας κοινός παρανομαστής βέβαια σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις είναι ότι οι ερωτικοί σύντροφοι έχουν πλέον αποπροσωποποιηθεί και, τελικά, η πραγματικότητα αποτελεί πλέον ένα πρόβλημα!

Αύξηση του ποσοστού σεξουαλικών δυσλειτουργιών σε νεαρούς άντρες

Ο Park και οι συνεργάτες του (2016) (2), σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τα ποσοστά εκδήλωσης σεξουαλικών δυσλειτουργιών σε άντρες διαφόρων ηλικιών παραθέτουν έρευνες που υποδεικνύουν ότι υπάρχει σημαντική αύξηση του ποσοστού εκδήλωσης σεξουαλικών δυσλειτουργιών σε νεαρούς άντρες, ηλικίας κάτω των 40 ετών. Η στυτική δυσλειτουργία, για παράδειγμα, ήταν ένα πρόβλημα που εκδηλωνόταν κυρίως σε άντρες άνω των 40 ετών. Τώρα, όμως, σημαντικά αυξημένο ποσοστό αντρών νεαρής ηλικίας εμφανίζουν στυτική δυσλειτουργία ή άλλη σεξουαλική δυσλειτουργία. Μπορεί η παρακολούθηση πορνό να έχει παίξει ρόλο σε αυτή την αύξηση καθώς οι νέοι είναι εκείνοι που μεγαλώνουν “μαζί” με το διαδίκτυο και έχουν άπλετη πρόσβαση αλλά και τόση εξοικείωση με αυτό; Αποτελεί δε αναπόσπαστο μέρος της κουλτούρας τους να αναζητούν τα πάντα στο διαδίκτυο… Γιατί όχι και τη σεξουαλική ικανοποίηση;

Η ερευνητική ομάδα του Kinsey Institute ήταν η πρώτη που ανέφερε το 2007 (3) τη στυτική δυσλειτουργία (Pornography induced erectile dysfunction, PIED) και τη μειωμένη ερωτική επιθυμία που μπορεί να προκαλέσει η παρακολούθηση πορνό στο διαδίκτυο. Έκτοτε, τα ερευνητικά αποτελέσματα διαρκώς επιβεβαίωναν ότι η παρακολούθηση πορνό στο διαδίκτυο μπορεί να αποτελεί έναν αιτιακό παράγοντα στην αύξηση εκδήλωσης σεξουαλικών δυσλειτουργιών και, όπως ανέφεραν, ποσοστό μεγαλύτερο του 50% αφορούσε νέους άντρες ηλικίας μικρότερης των 25 ετών. Μάλιστα, σε μια ευρείας κλίμακας έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2020 και συμμετείχαν περισσότεροι από 2000 άντρες διαπιστώθηκε ότι (4, 5):

  • Οι άντρες που παρακολουθούν πορνό για πολλές ώρες χρειάζονται πολύ περισσότερο χρόνο για να φτάσουν σε εκσπερμάτιση με τη σύντροφό τους.
  • Το μέγεθος του χρονικού διαστήματος που παρακολουθεί κανείς πορνό στο διαδίκτυο σχετίζεται θετικά με στυτική δυσλειτουργία. Περισσότερο πορνό ισοδυναμεί με περισσότερα περιστατικά στυτικής δυσλειτουργίας.
  • Η “βαριά” χρήση πορνό στο διαδίκτυο συνδέεται με έλλειψη ικανοποίησης στο κόσμο του “πραγματικού σεξ”.
  • 23% των αντρών ηλικίας κάτω των 35 ετών αναφέρουν περιστατικά στυτικής δυσλειτουργίας σε επαφές με “πραγματικές” γυναίκες.

Τέλος, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι σε πολλά ερευνητικά πρωτόκολλα όπου διερευνάται η επίδραση της παρακολούθησης πορνό στη σεξουαλική λειτουργία του άντρα, συστήνεται στους άντρες που συμμετέχουν να διακόψουν για ένα διάστημα την παρακολούθηση αυτή προκειμένου να αξιολογηθεί άμεσα η επίδρασή της. Σε αυτά τα πρωτόκολλα, οι ερευνητές επικαλούνται την “επίδραση της εξοικείωσης” (habituation effect) (6) που επιφέρουν τα διαρκώς νέα ερεθίσματα και η διαδικτυακή πορνογραφία έχει τη δυνατότητα να τροφοδοτεί διαρκώς αυτή τη συνήθεια. Έτσι, υποθέτουν ότι η μείωση ή η διακοπή αυτής μπορεί να την αντιστρέψει άμεσα.  Τα αποτελέσματα προς την κατεύθυνση επιβεβαίωσης αυτής της υπόθεσης είναι θετικά (2).

Τρόποι επίδρασης

Η επίδραση της παρακολούθησης πορνό στο διαδίκτυο έχει προφανώς μελετηθεί, όπως και άλλων  εξαρτήσεων, σχετικά με τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου και τις βιοχημικές αλλαγές που επέρχονται. Πιο συγκεκριμένα, είναι γνωστό ότι οι σκηνές πορνό αποτελούν ερεθίσματα υψηλής διεγερσιμότητας που προκαλούν την έκλυση ασυνήθιστα υψηλών ποσοστών ντοπαμίνης. Με τον τρόπο αυτό όμως διαταράσσεται, υπό μια έννοια, το σύστημα ανταμοιβής μέσω της ντοπαμίνης (dopamine reward system) στον ανθρώπινο οργανισμό το οποίο πλέον δεν μπορεί να ανταποκριθεί φυσιολογικά σε πιο φυσικές πηγές ευχαρίστησης και ηδονής. Αυτός είναι και ο λόγος που οι χρήστες αρχίζουν πλέον και αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη σεξουαλική διέγερση με τις “πραγματικές” γυναίκες (7).

Βιβλιογραφικά αναφέρεται και η έννοια της εξαρτημένης μάθησης (classical conditioning) και ότι η παρακολούθηση πορνό στο διαδίκτυο διαθέτει όλα εκείνα τα στοιχεία που χρειάζονται προκειμένου να συνδεθεί/εξαρτηθεί η σεξουαλική διέγερση με χαρακτηριστικά της χρήσης αυτής. Ο Griffiths (2011) αναφέρει χαρακτηριστικά: “…Μέσω του επαναλαμβανόμενου συνδυασμού της διαδικτυακής χρήσης για σεξουαλικούς σκοπούς με τη σωματική διέγερση, η τελευταία ρυθμίζεται έτσι ώστε να προκαλείται τελικά από την ενασχόληση με την τεχνολογία, δηλαδή το εξαρτημένο ερέθισμα. Έτσι, η απλή και μόνο θέαση μιας οθόνης υπολογιστή, ο ήχος του δρομολογητή (router) που συνδέεται στο διαδίκτυο ή ακόμη και οι απτικές αισθήσεις όταν κανείς πληκτρολογεί μπορεί να αποτελέσουν πηγές διέγερσης” (8). Με αυτό τον τρόπο, σταδιακά, η σεξουαλική διέγερση αποσυνδέεται από τον πραγματικό κόσμο και τις γυναίκες που βρίσκονται εκεί και συνδέεται με …το πληκτρολόγιο.

Σε αυτό το άρθρο όμως θα σταθούμε λίγο περισσότερο στο ψυχολογικό προφίλ και τις σκέψεις και τα συναισθήματα του άντρα που τον οδηγούν εκ των προτέρων να “καθηλωθεί” και, ουσιαστικά, να αποδυναμωθεί από μόνος του μπροστά σε μια οθόνη κι ένα πληκτρολόγιο για να παρακολουθήσει πορνό. Με άλλα λόγια, υπάρχει ένας φόβος και μια δυσκολία στην αντιμετώπιση των ερωτικών σχέσεων που προηγείται όλων αυτών και θέτει το υπόστρωμα αυτής της εξαρτητικής συμπεριφοράς; Γιατί είναι βέβαια φυσικό να αρέσει σε έναν άντρα το περιεχόμενο αυτών των σκηνών και να διεγείρεται από αυτό, αλλά θα ήταν επίσης φυσικό αυτή η ευχαρίστηση να οδηγεί, έστω και κάποια στιγμή, προς τον “έξω” κόσμο, σε μια συμπεριφορά αναζήτησης στην πραγματικότητα πλέον περισσότερου σεξ, ερωτικών παρτενέρ κοκ., προκειμένου να ικανοποιηθεί. Η αμφιβολία όμως και ο φόβος που γεννά το άγχος είναι τα συναισθήματα που τον εμποδίζουν ουσιαστικά να έχει αυτή τη φυσιολογική αντίδραση εξωστρέφειας και αναζήτησης στον “πραγματικό κόσμο” και τον περιορίζουν στα στενά όρια της οθόνης και του πληκτρολογίου. Ο φόβος της συνάντησης με την πραγματική γυναίκα…

Είναι γεγονός επίσης ότι η συμπεριφορά της παρακολούθησης πορνό στο διαδίκτυο καλλιεργεί μια παθητικότητα, που προυπήρχε ή τώρα διαμορφώνεται, που καθηλώνει τον άντρα. Αυτό είναι άλλωστε και ένα θέμα που τίθεται συχνά για τη νέα γενιά και τους νέους άντρες που πολύ εύκολα θα τα βρουν όλα στο διαδίκτυο, χωρίς να κουνηθούν καν από τη θέση τους για να τα αναζητήσουν από μόνοι τους, να ενεργοποιηθούν, να αναμετρηθούν με τον κόσμο και να διαμορφωθούν ουσιαστικά μέσα από αυτές τις “συναντήσεις” με τους άλλους ανθρώπους. Η σεξουαλική ζωή όμως, με αυτό τον τρόπο, συνδέεται με παθητικότητα, γεγονός που είναι αντιφατικό από μόνο του! Ο Chenyang Wang (2021) περιγράφει σε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο με τίτλο: “Η παθητικότητα της θέασης: Μια λακανική οπτική για τον θεατή της πορνογραφίας στην εικονική πραγματικότητα” (9) πώς, με τον τρόπο αυτό, ουσιαστικά διαμορφώνεται μια νέα συμπεριφορά και ένα νέο πρόβλημα παράλληλα, αυτό της σεξουαλικής διέγερσης και ικανοποίησης αποκλειστικά και μόνο μέσα από τη “θέαση”… Απλά να βλέπω ή να παρακολουθώ παθητικά, χωρίς να συμμετέχει το σώμα μου και …εγώ ο ίδιος τελικά, αλλά και χωρίς καν να αντιλαμβάνομαι την “έλλειψη” αυτή: “Υποστηρίζω ότι η αναπαράσταση και η παραγωγή του ερωτισμού στην εικονική πραγματικότητα δημιουργεί έναν συγκεκριμένο τύπο θεατή υποκειμένου, ο οποίος επιτυγχάνει τη σεξουαλική διέγερση μέσω μιας πράξης χαρακτηριστικής παθητικότητας”.

Πολλές φορές επίσης ο άντρας που θα απορροφηθεί περισσότερο στην παρακολούθηση πορνό έχει αναπτύξει την ψυχική άμυνα της “σχάσης” ανάμεσα στο σεξ και το συναίσθημα (9). Ο φόβος του συναισθήματος και του δεσίματος/εγγύτητας με μια γυναίκα και η αμφιθυμία που αυτό γεννά δεν του επιτρέπουν να νιώθει και να αισθάνεται παράλληλα με τη σεξουαλική διέγερση/ικανοποίηση. Άλλο το σεξ και άλλο το συναίσθημα, σε αυτές τις περιπτώσεις! Όπως είναι φανερό, η παρακολούθηση πορνό στο διαδίκτυο προσφέρει πρόσφορο έδαφος γι’ αυτή την αμυντική διεργασία αλλά και η σεξουαλική δυσλειτουργία που επέρχεται είναι σχεδόν αναμενόμενη.

Η αμυντική διεργασία της “άρνησης” (10) υποστηρίζει και συμπληρώνει τη “σχάση” κι έτσι οτιδήποτε φοβίζει, αγχώνει και ουσιαστικά απειλεί την εξιδανικευμένη εικόνα εαυτού αποκλείεται από το συνειδητότητα. Η απώλεια, η προδοσία, ο χωρισμός μπορεί να κάνουν το άτομο να υποφέρει με τρόπο που δεν μπορεί να τον αντέξει. Η άμυνα της άρνησης όμως μαζί με τη σχάση τον καθιστούν “αδιάφορο” σε όλα αυτά και ικανό να εγκαταλείπει με αδιαφορία και χωρίς να νιώθει απολύτως τίποτα οτιδήποτε και οποιαδήποτε συνδέεται τρυφερά μαζί του.

Οι Vincent Estellon & Harold Mouras (10) αναφέρουν και την έκφραση “relationship zapping” περιγράφοντας χαρακτηριστικά αυτή την αμυντική θέση απέναντι στη σταθερότητα και τη συναισθηματική εμβάθυνση και εγγύτητα που μπορεί αυτή να φέρει. Η έννοια του zapping, όπως όλοι γνωρίζουμε όταν το κάνουμε στην τηλεόραση αλλά και στο διαδίκτυο, έχει να κάνει με αποσπάσματα/κομμάτια έτσι όπως εμφανίζονται στην οθόνη χωρίς να μας ενδιαφέρει η σύνδεση μεταξύ τους, η αλληλεπίδρασή τους ή η δημιουργία ενός όλου, μιας σύνθεσης. Το zapping μας επιτρέπει να αποφύγουμε τη βαρεμάρα που νιώθουμε εκείνη τη στιγμή χωρίς να χρειαστεί να εμβαθύνουμε σε κάτι και κυρίως λειτουργεί οπτικά, μέσα από εικόνες και αισθήσεις που εναλλάσσονται και μας ξεκουράζουν χωρίς παράλληλα να δίνουν χρόνο για περαιτέρω εμβάθυνση… Έτσι λοιπόν και στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων μπορεί να χρησιμοποιηθεί η συνεχής εναλλαγή συντρόφων προκειμένου να αποφευχθεί αυτή η τόσο τρομακτική σταθερότητα, γιατί η σταθερότητα φέρνει συναισθήματα, αγωνίες, φόβους, και, κυρίως, εγγύτητα που τόσο πολύ μπορεί να τρομάζει. Σε αυτές τις περιπτώσεις η συνεχής εναλλαγή συντρόφων είναι απαραίτητη για να νιώθει κανείς ελεύθερος! Και η αίσθηση της σταθερότητας μπορεί να φέρει και σεξουαλική δυσλειτουργία…

Τέλος, πολλά στοιχεία ναρκισσιστικής κατάθλιψης ενυπάρχουν γενικότερα στις σεξουαλικές εξαρτήσεις αλλά και στις σεξουαλικές δυσλειτουργίες, αφενός με την αναζήτηση εξιδανικευμένων εικόνων σεξ και σεξουαλικών αποδόσεων παράλληλα με την απώλεια της αυτοεκτίμησης και της εξιδανικευμένης εικόνας εαυτού: “Η απώλεια της πίστης στη θετική έκβαση μιας σχέσης και η απώλεια της ελπίδας στους άλλους μπορεί να οδηγήσουν σταδιακά κάποιον στο να μην βλέπει πλέον το νόημα της ζωής που – παρά τις ερωτογενείς αισθήσεις που εξαντλούνται στην καταναγκαστική επανάληψη – γίνεται πια θλιβερή και άδεια” (10).

Κλείνοντας, συμπεραίνουμε ότι η παρακολούθηση πορνό στο διαδίκτυο μπορεί να επηρεάσει τη σεξουαλική λειτουργία του άντρα όταν, όπως προαναφέρθηκε, οι ώρες παρακολούθησης ολοένα και αυξάνουν χωρίς όριο και έντονα διεγερτικό περιεχόμενο χρειάζεται για να διατηρηθεί η σεξουαλική διέγερση. Η σεξουαλική λειτουργία επίσης επηρεάζεται όταν η πορνογραφία συναντά τον ευαίσθητο και ευάλωτο άντρα που τραυματικά βιώματα δεν του έχουν επιτρέψει να νιώθει αρκετή δύναμη και σιγουριά για να αντιμετωπίσει τη συναισθηματική επαφή με την πραγματική γυναίκα. Τότε, μπορεί αμυντικά να “κρύβεται” μέσα στο διαδίκτυο και στο πορνό και να χάνεται ή να ξεχνιέται εκεί απαλύνοντας με αυτό τον τρόπο και το φόβο που του προκαλεί τόσο άγχος. Όταν όμως θελήσει να βγει από εκεί και να συναντήσει τη “μη εικονική γυναίκα”, ο φόβος του έχει διπλασιαστεί και είναι πολύ μεγαλύτερος χωρίς να έχει μάθει και κάτι επιπλέον ή να έχει εκπαιδευτεί τουλάχιστον σε αυτό που χρειάζεται περισσότερο: τις πολύτιμες χροιές των ανθρώπινων σχέσεων και της επικοινωνίας! Η αντίδρασή του είναι το άγχος απόδοσης που δεν ελέγχει, οι πολλές αρνητικές σκέψεις και η έντονη αυτο-παρατήρηση κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής για να δει αν “θα τα καταφέρει” και “αν όλα θα πάνε όλα καλά” για να μπορέσει να αντεπεξέλθει. Όλοι αυτοί οι παράγοντες όμως οδηγούν αυτόματα σε σεξουαλική δυσλειτουργία, όπως αναφέρεται και σε πολλά άρθρα της επιστημονικής βιβλιογραφίας. Είναι σημαντικό λοιπόν ο άντρας που παρακολουθεί πορνογραφία να μπορέσει να “μην παγιδευτεί” τελικά σε αυτή για να συνεχίσει να απολαμβάνει την ερωτική του ζωή σε όλες της τις εκφάνσεις!>>

Η παρακολούθηση πορνό επηρεάζει τη σεξουαλική λειτουργία του άντρα;, Τζελέπη Ειρήνη, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Πορνό, βέβαια, δε βλέπουν μόνο τα αρσενικά… Αντίστοιχα είναι τα ευρήματα και στους υπόλοιπους θεατές -ναι και στις γυναίκες!

Η πρώτη μεγάλη έρευνα πάνω στην ανδρική σεξουαλικότητα στις ΗΠΑ έγινε από τον Κίνσεϊ. Τα ευρήματα εν έτει 1948 έδειχναν ότι πρόβλημα στη στύση (“ED”) είχε λιγότερο από το 1% των αντρών κάτω των 30 ετών. Στους 30-45 ετών το ποσοστό πλησίαζε το 3%.

Μισό αιώνα αργότερα, το 1999, η Επιθεώρηση της Αμερικανικής Ιατρικής Ένωσης βρήκε επίσης χαμηλά ποσοστά δυσλειτουργίας στους νέους.

<<Up until the last decade, rates of ED were low in sexually active men under 40, and did not begin to rise steeply until thereafter [1,2]. A 1999 major cross-sectional study reported erectile dysfunction in 5%, and low sexual desire in 5% of sexually active men, ages 18 to 59 [3], and a 2002 meta-analysis of erectile-dysfunction studies reported consistent rates of 2% in men under 40 (except for the preceding study) [2]. These data were gathered before Internet “porn tube sites” enabled wide access to sexually explicit videos with no download required. The first of these “tube sites” appeared in September 2006 [4].
In contrast, recent studies on ED and low sexual desire document a sharp increase in prevalence of such dysfunctions in men under 40. One clear demonstration of this phenomenon relates to ED, and compares very large samples, all of which were assessed using the same (yes/no) question about ED as part of the Global Study of Sexual Attitudes and Behavior (GSSAB). In 2001–2002, it was administered to 13,618 sexually active men in 29 countries [5]. A decade later, in 2011, the same (yes/no) question from the GSSAB was administered to 2737 sexually active men in Croatia, Norway and Portugal [6]. The first group, in 2001–2002, were aged 40–80. The second group, in 2011, were 40 and under. Based on the findings of historical studies cited earlier, older men would be expected to have far higher ED rates than the negligible rates of younger men [2,7]. However, in just a decade, things changed radically. The 2001–2002 rates for older men 40–80 were about 13% in Europe [5]. By 2011, ED rates in young Europeans, 18–40, ranged from 14%–28% [6].
In the last few years, research using a variety of assessment instruments has revealed further evidence of an unprecedented increase in sexual difficulties among young men. In 2012, Swiss researchers found ED rates of 30% in a cross-section of Swiss men aged 18–24 using the International Index of Erectile Function (IIEF-5) [8]. A 2013 Italian study reported one in four patients seeking help for new onset ED were younger than 40, with rates of severe ED nearly 10% higher than in men over 40 [9]. A 2014 study on Canadian adolescents reported that 53.5% of males aged 16–21 had symptoms indicative of a sexual problem [10]. Erectile dysfunction was the most common (26%), followed by low sexual desire (24%), and problems with orgasm (11%).>>
Απόσπασμα από το άρθρο “Is Internet Pornography Causing Sexual Dysfunctions? A Review with Clinical Reports” στο οποίο οι 8 ειδικοί επιχειρούν μια εκτεταμένη ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τα σεξουαλικά προβλήματα που προκαλούνται από την πορνογραφία

Νέα έρευνα που παρουσιάστηκε στις 16 Ιουλίου 2020, στο πλαίσιο του συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ουρολογίας (EAU) κατέληξε -μεταξύ άλλων- μετά από την εξέταση περίπου 3.300 χιλιάδων ανδρών, και στο εξής: στην ηλικιακή ομάδα κάτω των 35 ετών διαπιστώθηκε μεγαλύτερο ποσοστό στυτικής δυσλειτουργίας απ’ ό,τι αναμενόταν, περίπου 23 %, ήτοι σχεδόν 1 στους 4! Πιθανόν σε αυτήν αναφέρεται παραπάνω η Ε. Τζελέπη.

Τι τόσο συνταρακτικό συνέβη σε μία-δύο δεκαετίες που εκτόξευσε τα καθηλωμένα στον πάτο ποσοστά των νεαρών;

Το διαδίκτυο…

<<Όταν μεγάλωνα στη δεκαετία του ΄70, υπήρχαν γύρω μου περισσότεροι πρόθυμοι νεαροί που ήθελαν να κάνουν σεξ, από κοπέλες που ήταν έτοιμες να πάνε μαζί τους. Το αγόρι σου μπορεί να είχε διαβάσει το «Ρlayboy», αλλά εσύ ήσουν ζωντανή και γυμνή μπροστά του. Πριν από 30 χρόνια το να κάνεις έρωτα με τον παραδοσιακό ιεραποστολικό τρόπο εθεωρείτο πολύ ερεθιστικό. Πλέον είμαι 42 ετών και η δική μου γενιά γυναικών είναι η τελευταία που αισθάνθηκε αυτή τη σεξουαλική αυτοπεποίθηση και ασφάλεια για όλα όσα μπορούσαμε να προσφέρουμε στον ερωτικό τομέα. Τώρα, το να είσαι γυμνή δεν είναι αρκετό– πρέπει να έχεις πλούσιες καμπύλες, μαύρισμα και στήθη ενισχυμένα χειρουργικά, όπως και οι κοπέλες στις ροζ ταινίες. Το πρότυπο της δυτικής ομορφιάς διαμορφώνεται από τα πρότυπα της πορνογραφίας. Στο γυμναστήριό μου παρατηρώ ότι όλα τα 20χρονα κορίτσια κάνουν αποτρίχωση παντού. Στη δεκαετία του 1970 το πορνό ήταν ένα κακό υποκατάστατο των πραγματικών γυναικών. Σήμερα το τέλειο πορνό είναι εκείνο που αντιπροσωπεύει το «πραγματικό» σεξ για τα νέα παιδιά και οι αληθινές γυμνές γυναίκες αποτελούν απλά ένα κακό πορνό.

Τα κορίτσια που θέλουν να ακολουθήσουν τη μόδα πηγαίνουν μαζί με τα αγόρια τους σε στριπτιζάδικα και μερικές φορές ζητούν από τις χορεύτριες να κουνηθούν γι΄ αυτές προκλητικά. Στα πανεπιστήμια τα κορίτσια προκαλούν τα αγόρια ανταλλάσσοντας φιλιά μεταξύ τους. Όλα αυτά μήπως σημαίνουν ότι έχουμε απελευθερωθεί σεξουαλικά; Φθηνός ερωτισμός.

Η Ντόρκιν το είχε καταλάβει ανάποδα. Αυτή η υπερπληθώρα φθηνού ερωτισμού εξασθενεί τη σεξουαλική ενέργεια, ιδιαίτερα στους νέους. Η σχέση μεταξύ της πορνογραφικής βιομηχανίας των πολλών δισεκατομμυρίων, του ψυχαναγκασμού και της σεξουαλικής όρεξης έχει γίνει όπως η σχέση μεταξύ της γεωργίας, των κατεργασμένων τροφών, των φαστ φουντ και της παχυσαρκίας. Εάν η όρεξή σου ερεθίζεται και καλύπτεται από υλικά κακής ποιότητας, θα χρειάζεσαι όλο και περισσότερα σκουπίδια για να χορτάσεις. Οι έρευνες δείχνουν πως το πορνό είναι πράγματι εθιστικό, ιδιαίτερα για τους άνδρες, και πως μακροπρόθεσμα καταστρέφει τη λίμπιντό τους. Οι ειδικοί στις σεξουαλικές δυσλειτουργίες βλέπουν σήμερα μια επιδημία που χτυπά τους υγιείς νέους άνδρες οι οποίοι δεν συνευρίσκονται εύκολα με τις συντρόφους τους επειδή έχουν εκτεθεί υπερβολικά στην πορνογραφία.>>

Απόσπασμα από το άρθρο “Το πορνό σκοτώνει την επιθυμία”, Ναόμι Γουλφ

<<Πολλοί άνδρες ηλικίας 20 και πάνω, οι οποίοι ξεκίνησαν να βλέπουν πορνό από μικρότεροι (πριν ακόμα τα 14), και εξακολουθούν να είναι καθημερινοί θεατές τέτοιων ταινιών, διαπιστώνεται ότι έχουν χαμηλή λίμπιντο ή ακόμα δεν έχουν καθόλου όρεξη για σεξ, σύμφωνα με μελέτη του Ιταλικού Ανδρολογικού Ινστιτούτου και Σεξουαλικής Ιατρικής, που έγινε με τη συμμετοχή 28000 ανδρών.

Σύμφωνα λοιπόν με την έρευνα, η κατάσταση είναι τόσο συχνή και σοβαρή, που οι επιστήμονες αποφάσισαν να της δώσουν και όνομα: Σεξουαλική ανορεξία!

«Υπάρχουν νέα παιδιά που έχουν μεγαλώσει με πολύ και σκληρό πορνό μέσω ίντερνετ», λέει η Marnia Robinson. «Η έρευνα έρχεται να επιβεβαιώσει αυτό που εδώ και πολύ καιρό οι ειδικοί υποψιάζονταν. Πως αυτά τα άτομα, έχουν συμπτώματα εθισμού και άγχος σεξουαλικών επιδόσεων.»

Αν και ανεπίσημα, αντίστοιχη μελέτη με τα ίδια αποτελέσματα έχει γίνει και από την Αμερικανική Society of Addiction Medicine’s, η οποία δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο. Εκεί δηλώνεται ότι, όλες οι συμπεριφορές που κάνουν το άτομο να νοιώθει ικανοποίηση, και δεν αναφέρονται μόνο σε ουσίες, μπορεί να γίνουν εθιστικές. Ακόμα και οι «σεξουαλικές δραστηριότητες».

«Τα στοιχεία δείχνουν πως, μπορεί κανείς να εθιστεί στην έκκριση ντοπαμίνης και επειδή συμπεριφορές σαν το πορνό, το φαγητό και τον τζόγο οδηγούν στην απελευθέρωση ντοπαμίνης, μπορεί να προκαλέσουν εθισμό. Αυτός είναι και ο λόγος που πλέον τα παραπάνω συμπεριλαμβάνονται στη λίστα των εθιστικών παραγόντων», σημειώνει ο David Smith, MD, πρώην Πρόεδρος της Αμερικανικής Society of Addiction Medicine’s.

Το διαδίκτυο επιτρέπει την άμεση πρόσβαση σε πορνογραφικό περιεχόμενο, το οποίο συνδέει μέσα στον εγκέφαλο το συγκεκριμένο οπτικό ερέθισμα με την απελευθέρωση ντοπαμίνης, διαδικασία η οποία όμως μπορεί να οδηγήσει τελικά σε μερική ανικανότητα, επισημαίνουν οι επιστήμονες. Έτσι, όταν οι άνδρες αυτοί βρεθούν με το πραγματικό τους κορίτσι και τα φώτα σβήσουν, ο εγκέφαλος δεν μπορεί να ανταποκριθεί εξαιτίας της έλλειψης των οπτικών ερεθισμάτων στα οποία έχει συνηθίσει.>>

Απόσπασμα από το άρθρο “Το πορνό σκοτώνει τη σεξουαλική ζωή;”, Capital

Μα αν ισχύουν αυτά, δεν ωφελείται κανείς από το πορνό;

<<Στα μέσα του καλοκαιριού ορισμένα από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, όπως το Λούβρο και το Πράδο, ανέθεσαν στις νομικές υπηρεσίες τους μια περίεργη αποστολή: να εξετάσουν αν θα μπορούσαν να μηνύσουν το Pornhub! Ο λόγος ήταν ότι η μεγαλύτερη πλατφόρμα με βίντεο ερωτικού περιεχομένου στο Ίντερνετ είχε μόλις δημιουργήσει τη συλλογή Classic Nudes, που παρουσίαζε τα γυμνά έργα στα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου. Ο οδηγός περιελάμβανε χάρτες με τη θέση κάθε πίνακα στο κτίριο (με λιγότερο ή περισσότερο σοβαρές περιγραφές των καλλιτεχνών) αλλά και αναπαραστάσεις που πραγματοποιούσαν γνωστοί πορνοστάρ.

Αναλύοντας την εταιρική δομή τού Pornhub, οι δικηγόροι αλλά και δημοσιογράφοι που ασχολήθηκαν με το θέμα βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένα από τα πιο γνωστά «μυστικά» της βιομηχανίας ταινιών για ενήλικες: ότι σχεδόν το σύνολο των sites διαμοιρασμού πορνογραφικού περιεχομένου (τα λεγόμενα tubes που λειτουργούν στο πρότυπο του YouΤube) ελέγχεται από δύο εταιρείες. Η MindGeek, με έδρα το Μόντρεαλ, πιστεύεται ότι ελέγχει οχτώ από τα δέκα δημοφιλέστερα tubes, όπως το Pornhub και το YouPorn, αλλά και ορισμένα από τα μεγαλύτερα κινηματογραφικά στούντιο πορνογραφίας, όπως το Digital Playground και το Brazzers. Η δεύτερη εταιρεία, με έδρα την Τσεχία, ονομάζεται WGCZ Holding και ελέγχει πλατφόρμες όπως η Xvideos και η Xnxx.

Το 2019, πριν ακόμη η πανδημία εκτοξεύσει την προσέλευση θεατών στις συγκεκριμένες πλατφόρμες, μόνο το Pornhub συγκέντρωνε 42 δισεκατομμύρια επισκέψεις τον χρόνο και χρησιμοποιούσε όσο bandwidth κατανάλωνε το σύνολο του Ίντερνετ το 2002. Κάθε μέρα στις σελίδες των εταιρειών τής MindGeek ανεβαίνουν 15 terabytes νέου υλικού, περίπου δηλαδή όσο το μισό περιεχόμενο του Netflix.

Παρά το γεγονός όμως ότι οι δύο αυτοί κολοσσοί ελέγχουν ένα διόλου αμελητέο ποσοστό των δεδομένων που διακινούνται στο Ίντερνετ, γνωρίζουμε ελάχιστα για τη δομή και τη λειτουργία τους. Μόλις το 2020, ύστερα από έρευνα των «Financial Times», έγινε γνωστό ότι επικεφαλής τής MindGeek είναι κάποιος Μπέρναρντ Μπέργκεμερ, τον οποίο είχαν ακούσει μόνο λίγα υψηλόβαθμα στελέχη της εταιρείας. Ακόμη και τραπεζικοί κολοσσοί, όπως η JPMorgan, που χρηματοδότησαν τα πρώτα βήματα της MindGeek, δίνουν ελάχιστα στοιχεία για τη συνεργασία τους με τους βαρόνους της αυτοκρατορίας του πορνό.

Ακαδημαϊκοί που μελετούν για χρόνια το θέμα, όπως η Σίρα Τάραντ, συγγραφέας του βιβλίου «The Pornography Industry» (Η βιομηχανία της πορνογραφίας), δηλώνουν άγνοια για τα πραγματικά έσοδα του κλάδου. Από την πλευρά τους οι μεγαλύτερες εταιρείες υποστηρίζουν ότι τα κέρδη τους είναι περιορισμένα, αναλογικά με άλλα τμήματα της βιομηχανίας του θεάματος, λόγω της εκτεταμένης πειρατείας. Συγκεκριμένα η MindGeek οδηγεί συνεχώς στα δικαστήρια τους μικρότερους ανταγωνιστές της μέσω μιας θυγατρικής της στην Κύπρο, η οποία σύμφωνα με τους «Financial Times» έχει αποστείλει 213 εκατομμύρια αιτήματα στην Google να μην παρουσιάζει στις αναζητήσεις της πειρατικό υλικό.

To 2018 το Quartz υπολόγιζε ότι τα έσοδα της βιομηχανίας της πορνογραφίας αγγίζουν τα 15 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο (το Χόλιγουντ συγκέντρωνε 11,1 δισ.), κανείς όμως δεν μπορεί να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει τη συγκεκριμένη εκτίμηση.

Καθώς συνήθως η συζήτηση για την πορνογραφία καλύπτεται από πουριτανικές και θεοκρατικές κορόνες (ή από καταγγελίες για αύξηση της σεξουαλικής βίας, η οποία δεν επιβεβαιώνεται με στοιχεία), οι βαρόνοι του πορνό μένουν πάντα στο απυρόβλητο σε σχέση με τις επιχειρηματικές τους κινήσεις. Πολλές από τις μικρότερες εταιρείες του χώρου καταγγέλλουν διαρκώς ολιγοπωλιακές πρακτικές που τις ωθούν στο περιθώριο και οι οποίες σε άλλους κλάδους θα κινητοποιούσαν τις επιτροπές ανταγωνισμού κάθε χώρας.

Ανάλογο σκοτάδι καλύπτει όμως και τις συνθήκες εργασίας των δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων που απασχολούνται στη βιομηχανία της πορνογραφίας, μπροστά και πίσω από τις κάμερες. Τα μονοπώλια ωθούν πάντα τους μισθούς προς τα κάτω και επιδεινώνουν τις συνθήκες εργασίας και θα ήταν άτοπο να πιστεύει κανείς ότι η βιομηχανία του πορνό θα αποτελεί εξαίρεση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση μάλιστα η αδιαφάνεια λειτουργεί σε βάρος της ασφάλειας όσων εργάζονται στον κλάδο. Η εκμετάλλευση μπορεί να είναι φυλετική, έμφυλη, αλλά και βαθιά ταξική.

Τα μονοπώλια όμως επηρεάζουν πάντα και τους καταναλωτές, αν και στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι απίθανο οι ίδιοι να καταγγείλουν δημόσια το πορνογραφικό προϊόν που παρακολουθούν (συνήθως δωρεάν) στον ελεύθερο χρόνο τους. Όπως συμβαίνει και με τις υπόλοιπες πλατφόρμες του διαδικτύου, όπως π.χ. της Facebook, οι αλγόριθμοι προτείνουν περιεχόμενο ανάλογα με τις προηγούμενες προτιμήσεις του θεατή, εγκλωβίζοντάς τον σε έναν μικρόκοσμο όπου αναπαράγονται στερεότυπα για το σεξ, τις σχέσεις των φύλων κ.ο.κ. Παράλληλα τα στοιχεία που συλλέγονται από αυτούς τους αλγόριθμους επιστρέφουν άμεσα στα κινηματογραφικά στούντιο, όπου πραγματοποιούνται νέα γυρίσματα ανάλογα με το τι «πούλησε» περισσότερο τους προηγούμενους μήνες ή εβδομάδες. Οι τάσεις της αγοράς καθορίζουν κυριολεκτικά τις στάσεις των ηθοποιών.

Πολιτικοί, οικονομικές αρχές αλλά ακόμα και ακαδημαϊκοί κάνουν εδώ και χρόνια τα στραβά μάτια απέναντι στη λειτουργία μιας κολοσσιαίας βιομηχανίας, γιατί το περιεχόμενο που προβάλλει θεωρείται ταμπού. Αρκετοί από όσους ασχολούνται το κάνουν με όρους ηθικής και βαθιά πουριτανικές αρχές ζητώντας την παρέμβαση της Εκκλησίας ή του Θεού — ενώ θα αρκούσε μια ομάδα ορκωτών ελεγκτών-λογιστών.>>

Τα ολιγοπώλια της πορνογραφίας, Άρης Χατζηστεφάνου

Στις εν λόγω ιστοσελίδες φιγουράρουν -αλίμονο- βίντεο βιασμών, σεξουαλικών παρενοχλήσεων, ενδεικτικά εμπορίας ανθρώπων, χάρη στα οποία οι καπιταλιστικοί κολοσσοί χαρτζιλικώνονται. Για παράδειγμα: worlds-biggest-porn-site-under-fire-over-videos-pornhub

Ευτυχώς, δεν σφυρίζουν όλοι αδιάφορα. Η συλλογή υπογραφών για το κλείσιμο του “Pornhub” έχουν φτάσει σχεδόν το ενάμιση εκατομμύριο. Αν, βέβαια, το νούμερο αυτό συγκριθεί με τους καθημερινούς επισκέπτες του, φαίνεται ολίγον τραγικό.

Από την άλλη, σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian (1/9/2022) ο ιδιοκτήτης του προσφάτως ιδρυθέντος και φρενήρους δημοτικότητας OnlyFans κονόμησε 500 εκατομμύρια σε 2 έτη. Στην πλατφόρμα ξοδεύτηκαν σχεδόν 5 δισεκατομμύρια από τους πελάτες (το 80% στους παραγωγούς περιεχομένου και το 20% στην πλατφόρμα).

Η παρακάτω εικόνα δημοσιεύθηκε από την εφημερίδα “τα Νέα” το 2009.

Κατακλείδα

Η πορνογραφία δε διαφέρει, εν τέλει, και τόσο από εξαρτησιογόνες ουσίες:

Ο “χρήστης” αναζητά όλο και μεγαλύτερη δόση. Οι θεϊκές εκρήξεις ντοπαμίνης που προκαλεί το θέαμα του πορνό αναισθητοποιούν σταδιακά τον εγκέφαλο. Το αντίστοιχο “overdose” προκαλεί το “θάνατο” της στύσης και κατ’ επακόλουθω της σεξουαλικής ζωής.

Η αντίληψη του για τον πραγματικό κόσμο αλλοιώνεται. Μεταπλάθει τις επιθυμίες του άλλου φύλου, τα δικαιώματα του και του δικού του, την αυτοεικόνα του. Το σύνορο μεταξύ τεχνίτης και πραγματικής εμπειρίας ξέθωριάζει και ο χρήστης “αυτοφυλακίζεται στον απόκοσμο παράδεισο του”.

Γιατί, όμως, δε συζητείται ποτέ ως κοινωνικό πρόβλημα, ενώ την ίδια στιγμή η λέξη “ναρκωτικά” μας σπέρνει τρόμο;

Από το ελληνικό κράτος δεν έχουμε να περιμένουμε πολλά. Η μάχη με τον εθισμό κάθε λογής δεν ερεθίζει τους κυβερνήτες παρά για να κουνήσουν τη σημαία “του νόμου και της τάξης” υποκριτικά. Τα λάφυρα προβλέπονται πλούσια: περισσότεροι πολίτες θα ξεκλειδωθούν από το κλουβί τους για να ανακαλύψουν τη ζωή, θα προσπαθήσουν να συνειδητοποιηθούν, να συναρμολογήσουν τη σχέση με τον εαυτό τους και τους γύρω. Ή τουλάχιστον θα έχουν πλέον την δυνατότητα ως απ-εξαρτημένοι, δηλαδή πιο ελεύθεροι. Γιατί οι υπάλληλοι που παριστάνουν τους αντιπροσώπους της πλειοψηφίας να θέλουν αυτά τα λάφυρα; Αιτήματα που συμβάλλουν στην ηθική και πνευματική βελτίωση των πολιτών δύνανται να επιβληθούν μόνο όταν η διαφήμιση και απήχηση τους χτυπήσει το καμπανάκι των ψήφων, όταν απειλήσει με απλά λόγια την εξουσία.

Γιατί το πρώτο μέλημα κάθε κυβέρνησης είναι να επανεκλεγεί. Τίποτα πάνω από τις ψήφους.

ΥΓ: στο παρόν κείμενο δεν μπήκε στο στόχαστρο ο αυνανισμός, ο οποίος αποτελεί διακριτό ζήτημα και χρήζει αυτοτελούς εξέτασης.